Ένας άνδρας διαβάζει "Το Δεύτερο Φύλο"

Πλησιάζω αργά, αλλά σταθερά, τα 29 έτη ζωής. Μέσα σε αυτά τα χρόνια, κατα τη διάρκεια αυτής της εξελισσόμενης διαδικασίας, άπειρα ερωτήματα γεννιούνται μέρα με τη μέρα. Άλλα απαντώνται, άλλα απαντώται και διαψεύδονται και κάποια παραμένουν αναπάντητα.

Το μεγαλύτερο ερώτημα που μου είχε δημιουργηθεί, πολύ συνηθισμένο για ένα ετεροφυλόφιλο αρσενικό όπως εγώ, είναι το αιώνιο «τι συμβαίνει στο μυαλό μιας γυναίκας;»

Έχοντας περάσει άπειρες ώρες αναλύσεων γυναικείας συμπεριφοράς χωρίς να μπορέσω να βγάλω κάποιο ουσιαστικό συμπέρασμα και αντιλαμβανόμενος την ανεπάρκεια μου, αποφάσισα να απευθυνθώ στην ίδια τη γυναίκα. Όχι σε κάποια φίλη μια και αυτό δεν θα βοηθούσε καθώς η έστω στοιχειώδης νοημοσύνη και εμπειρία μου, έκρινε ότι οι όποιες απαντήσεις έπαιρνα θα αντιπροσώπευσαν μόνο την ίδια. Άρα τις πληροφορίες που αναζητούσα, θα τις έβρισκα σε κάτι σαν μία «Γυναικεία Εγκυκλοπαίδεια», κάτι που να εμπεριείχε μέσα τα πάντα σχετικά με το γυναικείο φύλο.

Και αυτό το βρήκα στο «Το Δεύτερο Φύλο» της Σιμόν ντε Μπωβουάρ, ένα βιβλίο καθολικά αποδεκτό ως η «Βίβλος του Φεμινισμού». 1000 σελίδες σχεδόν, 991 για την ακρίβεια. Κάθε μία από αυτές με μικρά γράμματα. Έκλαψα λίγο αλλά άξιζε τον κόπο.

.

Το βιβλίο λοιπόν ξεκινάει με μια ιστορική αναδρομή πάνω στο γυναικείο φύλο, από τα προϊστορικά χρόνια, σε διάφορους αρχαίους πολιτισμούς μέχρι και λίγο πριν την εποχή που εκδόθηκε, το 1948. Ταυτόχρονα με την αναδρομή υπάρχει και μία λεπτομερέστατη και πολυεπίπεδη ανάλυση, κάτι αναμενόμενο αν σκεφτούμε ότι γράφτηκε από μία ιδιοφυή διανοούμενη. Επίσης δεν παραλείπτει να αναφέρει και τον ρόλο που είχε η γυναικεία παρουσία στην Ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Σε αυτά τα κεφάλαια λοιπόν, άρχισε να αχνοφαίνεται ο πυρήνας της αιτιολόγησης της Μπωβουάρ για τη θέση που είχε βρεθεί διαχρονικά η γυναίκα, η οποία ήταν το γεγονός ότι η γυναίκα όντας επιφορτισμένη με το βασικότερο μερίδιο της αναπαραγωγής του είδους, βρέθηκε στο περιθώριο και το καθήκον για την εξέλιξη του είδους, το ανέλαβε ο άντρας, ικανοποιώντας, εννοείται, τις εκάστοτε προσωπικές του φιλοδοξίες.  Τολμώ να πω ότι κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης αυτού του πρώτου μέρους του βιβλίου δεν έπιασα τον εαυτό μου, ούτε σε μία σειρά να σκέφτεται ότι διαβάζει κάτι παράλογο ή ανακριβές.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου που αποκαλείται «Η βιωμένη εμπειρία» η γαλλίδα συγγραφέας αναφέρει εμπειρίες και συμπεράσματα που έχει βγάλει από την ίδια της τη ζωή για τους διάφορους χαρακτηρισμούς και ιδιότητες που μπορεί να συνοδεύουν μία σύγχρονη της γυναίκα. Ξεκινάει από το μικρό κοριτσάκι, συνεχίζει με την έφηβη και τη σεξουαλική μύηση που της συμβαίνει, τη λεσβία, τη μητέρα, την κοινωνική ζωή της ενήλικης γυναίκας, την πόρνη, την ηλικιωμένη, και καταλήγει στο προτελευταίο κεφάλαιο στην ερωτευμένη και στη θεούσα που αφιερώνεται στον Θεό. Εδώ πλέον γίνεται ξεκάθαρο ότι η αγωνία της γυναίκας, είναι μέσω των παραπάνω ιδιοτήτων να μπορέσει να καλύψει το κενό που της δημιουργείται από την έλλειψη του δικαιωματος που υφίσταται, να φτάσει την προσωπικότητα της στο εκάστοτε απόγειο της. Και κάπου εκεί ξεκινάει κάθε συμπεριφορά της που εμάς τους άντρες, είτε δικαιολογημένα είτε αδικαιολόγητα, μας φαίνεται αλλοπρόσαλλη.

Το βιβλίο τελειώνει με τον ρόλο της γυναίκας στο μέλλον και αυτό δεν είναι άλλος από την απόλυτη ανεξαρτησία. Κλείνει μάλιστα με μία φράση του Μαρξ, η οποία καταδεικνύει την ευθύνη που έχουμε εμείς οι άντρες για να τη βοηθήσουμε να το πετύχει αυτό. Και αφού σε όλη τη διάρκεια της ανάγνωση του βιβλίου η συγγραφέας δεν με έκανε να νιώσω ούτε μία φορά άσχημα που έτυχε να γεννηθώ άντρας(σε αντίθεση με πολλές άλλες wanna be φεμινίστριες) τότε προσωπικά εγγυώμαι ότι θα ακολουθήσω την προαναφερόμενη ρήση του Γερμανού φιλόσοφου.

Θα μπορούσε κάποιος ή κάποια να κάνει αντίλογο λέγοντας ότι το βιβλίο της Μπωβουάρ είναι πλέον ξεπερασμένο. Εν μέρει θα έχει δίκιο όσον αφορά τις αναπτυγμένες κοινωνίες αλλά δεν θα είναι απόλυτο. Η γυναίκα στις μέρες μας βρίσκεται σε αυτή την μεταβατική περίοδο, που εγκαταλείπει τον περιορισμένο και ασφυκτικά στενό ρόλο της των προηγούμενων δεκαετιών και ανακαλύπτει τη μαγεία της εξέλιξης της ανθρώπινης προσωπικότητας. Όπως και σε κάθε τι άλλο στην ανθρώπινη ιστορία, οι μεταβατικές περίοδοι μόνο εύκολες και μόνο σταθερές δεν είναι. Το αντίθετο, είναι το πιο πρόσφορο έδαφος για κάθε είδους υπερβολή και παρορμητισμό. Εκτός αυτού και σε πρακτικό επίπεδο, ακόμα και στην Ε.Ε. δεν μπορούμε να μιλάμε για απόλυτη ισότητα τη στιγμή που ο μέσος όρος μισθοδοσίας των γυναικών συγκριτικά με τους άντρες στα ίδια επαγγέλματα, είναι υποδυέστερος κατά 14,71%. Στην Ελλάδα, για να λέμε και τα καλά, είναι στο 5%.

Ταυτόχρονα είναι λογικό και εμείς οι άντρες να νιώθουμε ριγμένοι καθώς βλέπουμε τα «προνόμια» προηγούμενων δεκαετιών μας να καταργούνται εξαιτίας αυτής της ισοστάθμισης και αντίθετα κάποια από τα αντίστοιχα «προνόμια» των γυναικών να παραμένουν. Αυτό όμως είναι μία κοντόφθαλμη οπτική την οποία καλό θα είναι να αποφεύγουμε. Υπομονή λοιπόν και στα δύο φύλα, μέχρι αυτή η μεταβατική περίοδος να φτάσει στην ολοκλήρωση της και να ηρεμήσουμε. Και κυρίως να παύσουμε να κρινόμαστε σαν άνδρας και γυναίκα, αλλά σαν μεμονωμένα ανθρώπινα πλάσματα.

Θα αναρωτηθεί κανείς: Καλά όλα αυτά, αλλά μετά την ανάγνωση αυτού του βιβλίου, κατάλαβες περισσότερο την γυναίκα, μπορείς να την ψυχολογείς καλύτερα; Εννοείται πως όχι, καθώς άλλο να αναγνωρίζεις τα αίτια μίας συμπεριφοράς και άλλο να κατανοείς την ίδια τη συμπεριφορά. Κατάλαβα και επιβεβαίωσα όμως, το στόχο που έχω σαν ανεξάρτητος άντρας και άνθρωπος, στις γνωριμίες με ανθρώπους του άλλου φύλου που θα ακολουθήσουν στα επόμενα χρόνια της ζωής μου. Και ο «στόχος» είναι ξεκάθαρα η ανεξάρτητη γυναίκα. Για να μπορώ να ζω αυτό που τόσο όμορφα περιγράφει η Σιμόν Ντε Μπωβουάρ, την ερωτική και πνευματική συνεύρεση δύο ελεύθερων ανθρώπων:

«Το θαύμα συνίσταται στο ότι παραδίδει άμεσα σε κάθε εραστή ένα ανθρώπινο πλάσμα στη σαρκική του υπόσταση, η ύπαρξη του οποίου είναι μία απροσδιόριστη υπερβατικότητα. Και σίγουρα το πλάσμα αυτό είναι αδύνατον να το κάνεις δικό σου, αλλά τουλάχιστον μπορείς να το πλησιάσεις με προνομιακό και συγκλονιστικό τρόπο». Και εκεί βρίσκεται όλη η μαγεία...