Ενάντια στα στερεότυπα

Είναι γνωστό πως από τα πρώτα βήματα της ζωής του ο άνθρωπος κρίνει και κρίνεται. Η ύπαρξη του κρίνεται από το περιβάλλον και όχι μόνο, ενώ και ο ίδιος ως ανεξάρτητη πηγή συνείδησης κρίνει το περιβάλλον του και όχι μόνο. Ανεξάρτητη; Καλά μην το δένουμε και κόμπο αυτό.

Καθώς μεγαλώνουμε, βομβαρδιζόμαστε, με πληροφορίες και απόψεις, τις οποίες άλλες αποδεχόμαστε, άλλες τι απορρίπτουμε και άλλες τις κρατάμε σε μία γωνιά του μυαλού μας, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, για μελλοντική χρήση.

Ευτυχώς όλοι οι άνθρωποι δεν είμαστε ίδιοι. Δυστυχώς κάποιοι από εμάς, ίσως και η πλειοψηφία, δεν φημίζονται για την εγκεφαλική και συναισθηματική τους εργατικότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όταν αντικρίζουν ανθρώπους ή καταστάσεις, να μην τις κρίνουν με βάση τις εκάστοτε συνθήκες ή προσωπικότητες, αλλά με βάση τις προϋπάρχουσες στον εγκέφαλο τους απόψεις, για περιστάσεις που τους φαίνονται από παρόμοιες μέχρι ολόιδιες. Τα λεγόμενα στερεότυπα.

Τι είναι τα στερεότυπα; Τα στερεότυπα είναι τα σωσίβια που χρειαζόμαστε όταν ο εγκέφαλος μας αδυνατεί να επεξεργαστεί την θάλασσα των πληροφοριών που συναντάμε, όταν κάποιο καράβι που πατάμε γερά τα πόδια μας, αρχίζει να μπάζει νέρα. Και ναι οι περισσότεροι προτιμάνε να επιπλέουν παρά να κολυμπούν μια και το πρώτο είναι πολύ πιο ξεκούραστο.

Η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο, ένα άτομο να καταφέρνει να αποφεύγει τα στερεότυπα όλη του τη ζωή. Κάποια στιγμή κάπως θα κρίνει βάσει αυτών, ανεξάρτητα του πόσο δραστήριος νους, του πόσο ανοιχτόμυαλος είναι.  Παρ’όλα αυτά είναι αποδεδειγμένο ότι όσο ένας άνθρωπος καλλιεργεί την προσωπικότητα του,  είτε με ταξίδια, είτε με μουσική, βιβλία κ.τ.λ. τόσο πιο πολλά από τα στερεότυπα που του έχουν επιβληθεί, θα τα πετάει εκεί που ανήκουν, στο καλάθι των αχρήστων δηλαδή. Όσοι το έχουν βιώσει αυτό, μόνο ευγνωμοσύνη νιώθουν, καθώς αντιλαμβάνονται ότι νικώντας τα στερεότυπα, έχουν γίνει αποδέκτες εμπειριών που σε άλλη περίπτωση δεν θα τις ζούσαν ποτέ. Έχουν γνωρίσει άλλους ανθρώπους που δεν θα γνώριζαν ποτέ και τους έχουν προσφέρει μέσα από την επαφή τους συναισθήματα και σκέψεις που διαφορετικά δεν θα βίωναν.

Δεν θα είναι λίγες οι φορές που οι ίδιοι θα γίνουμε αποδέκτες των στερεοτύπων. Έχοντας ζήσει αρκετά για να καταλάβω ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερο χάσιμο χρόνου, από το να προσπαθείς να αλλάξεις την γνώμη ενός αρνητικά προκατειλλημένου εναντίον σου, ατόμου, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ειρωνευόμαστε για λίγο και έπειτα να μην ασχολούμαστε παραπάνω. Μερικές φορές έτσι για το χαβαλέ θα είναι καλό να τους κρίνουμε και οι ίδιοι βάσει στερεοτύπων μήπως και αντιληφθούν το πόσο τενεκέδες ξεγάνωτοι είναι και αρχίσουν να σκέφτονται όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά για να σώσουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Διότι όπως εύκολα μαντεύετε, δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην πληρεί ούτε ένα αρνητικό στερεότυπο από τα άπειρα που υπάρχουν στην λαίμαργη κοινωνία μας.

Μακάρι όμως τα στερεότυπα να είχαν πάντοτε αυτή την ανάλαφρη επίδραση. Δυστυχώς όμως δεν είναι έτσι. Πίσω από κάθε ρατσιστική, ομοφοβική, σεξιστική κ.τ.λ. συμπεριφορά κρύβεται κάποιο αντίστοιχο στερεότυπο. Πίσω από την εξόντωση των Εβραίων στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο κρυβόντουσαν στερεότυπα αιώνων, που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη και ήθελαν τους Εβραίους να έχουν τα λεφτά, να είναι τοκογλύφοι και άλλα όμορφα. Το ζούμε και τώρα οι Έλληνες όταν συναντάμε κάποιους(λίγους ευτυχώς) μπούφους Ευρωπαίους οι οποίοι συμπεριφέρονται λες και τους χρωστάμε και σε ατομικό επίπεδο πέρα από το κρατικό.

Τα στερεότυπα είναι η νοημοσύνη των ηλιθίων. Και ο ηλίθιος το μόνο που καταφέρνει είναι να δυσκολεύει τη ζωή των άλλων και να φτωχαίνει τη δικιά του. Ας προσπαθήσουμε να τα αποφύγουμε. Μόνο σε καλό θα μας βγει.