Από το περιθώριο στην απομόνωση

Πολλές φορές ακούμε τη λέξη "περιθώριο"...Αναφέρεται κυρίως σε μία περίπτωση που είναι εκτός του κυρίαρχου περιβάλλοντος. Ή αν όχι εκτός, στα άκρα του. Συνήθως εκτός του επίκεντρου του ενδιαφέροντος, μακρυά από τα φώτα, ίσως και μακρυά από την οποιαδήποτε δράση. Πάνω-κάτω αυτές είναι οι έννοιες που έχουμε στο μυαλό μας σχετικά με τη λέξη περιθώριο.

Τι γίνεται όμως όταν αυτή η έννοια συνοδεύεται δίπλα στη λέξη άνθρωπος; Πότε ένας άνθρωπος είναι στο περιθώριο; Πέρα από τις συνηθισμένες περιπτώσεις των άστεγων, των τοξικομανών και άλλων. Πότε ένας άνθρωπος φαινομενικά είναι φυσιολογικός και κατέχει μία θέση στην κοινωνία ενώ στην ουσία, βρίσκεται στο περιθώριο;

Ένας άνθρωπος μπορεί να βρίσκεται στο περιθώριο από τις πρώτες στιγμές της ζωής του. Από όταν είναι μωρό και δεν νιώθει την παραμικρή ασφάλεια, μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Όταν στο μικρό μυαλουδάκι του σχηματίζεται η ιδέα ότι οποιαδήποτε έκφραση του μπορεί να είναι αφορμή για τιμωρία, φωνές ή ακόμα και για ξυλοδαρμό.

Ή αργότερα όταν πηγαίνει στο σχολείο και δυσκολεύεται να κάνει παρέες. Διότι για κάποιο λόγο δεν μπορεί πραγματικά να επικοινωνήσει με τα άλλα παιδάκια. Και γνωρίζουμε όλοι πόσο σκληρός είναι ο κόσμος των παιδιών. Πόσο αυστηρός μπορεί να είναι μέσα στην ειλικρίνεια του.

Ύστερα έρχεται η εφηβεία. Οι ορμόνες χορεύουν πεντοζάλη και μέσα στο αυτόν τον συναισθηματικό αναβρασμό, ο έφηβος πια περιθωριακός, προσπαθεί ατσούμπαλα πολλές φορές να πετύχει την τόσο επιθυμητή για τους έφηβους, αναγνώριση. Και εννοείται πως δεν τα καταφέρνει. Πολλές φορές μάλιστα εισπράττει τη χλεύη από τον επίσης πολύ σκληρό κόσμο των εφήβων.

Και τελικά ο άνθρωπος αυτός φτάνει στην ενήλικη ζωή του. Έχει καταπολεμήσει όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις και προσπαθεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ζωής. Φαινομενικά θα το κάνει. Θα εργαστεί σε μία ή αρκετές δουλειές, θα χτίσει ένα κοινωνικό κύκλο. Στην πραγματικότητα όμως θα έχει παραμείνει περιθωριακός.

Θα το καταλαβαίνει όταν θα εισπράττει ευγενικές αλλά ανυπόστατες προφορικές αποδοχές σε αυτά που θα ζητήσει. Θα το βλέπει αυτό όταν θα παρατηρεί διακριτικές μειωτικές συμπεριφορές στη δουλειά του. Θα το αντιλαμβάνεται όταν οι φίλοι του δεν θα στηρίζουν με κάποιο τρόπο τις προσπάθειες του, παρά μόνο στα λόγια. Και θα το νιώθει στο πετσί όταν θα συνειδητοποιεί μέσω της αδιαφορίας που θα εισπράττει ότι οι εκάστοτε ερωτικοί του σύντροφοι, τον αντιμετώπισαν απλά σαν ένα παυσίπονο αρχικά και σαν το κουτάκι που το περιέχει, έπειτα. Μίας χρήσεως. Αναλώσιμος.

Τι και αν το πάλευε πολλά χρόνια; Καταλαβαίνει ότι στο κλάσμα της ζωής του, μπορεί κάποιες φορές έπειτα από σκληρό αγώνα να άλλαξε τον αριθμητή αλλά ποτέ δεν θα μπορέσει να αλλάξει τον παρονομαστή. Και αρχίζει σιγά-σιγά να το παίρνει απόφαση και να το αποδέχεται. Να αποδέχεται ότι έχει μόνο δύο επιλογές. Ή να το τελειώσει εθελοντικά το περιθώριο, ή να το μετατρέψει, να το βαφτίσει σε εθελούσια απομόνωση. 

Και κάπως έτσι πλέον δεν απολαμβάνει να βρίσκεται ανάμεσα σε πολύ κόσμο, αποφεύγει τις νέες γνωριμίες, αφιερώνεται μόνο στον εαυτό του. Τα όνειρα που κάνει για το μέλλον δεν περιλαμβάνουν παρά μόνο τον εαυτό του. Είναι συμβιβασμένος με την ιδέα ότι όπου ταξιδέψει, όσους τόπους θα γνωρίσει, θα το κάνει χωρίς την παρουσία άλλων γύρω του. Πλέον δεν τον πειράζει και τόσο. Δεν νιώθει πλέον για να τον πληγώνει κάτι. Έχει απενεργοποιήσει κάθε ριψοκίνδυνη αισθαντική λειτουργία του οργανισμού του. Έχει απομονωθεί, χτίζοντας ένα στιβαρό τοίχο γύρω του.

Αγνοεί όμως ότι όσους τοίχους και αν υψώσει κανείς γύρω του, δεν θα είναι αρκετοί για να είναι πραγματικά ασφαλής...