Τρίτη 2 Ιουνίου 2020

Από το σύμπαν στον άνθρωπο



Η επικρατούσα επιστημονική θεωρία σχετικά με την δημιουργία του σύμπαντος, είναι ότι όλα ξεκίνησαν με το
Big Bang. Μία έκρηξη που συνέβη 14 δισεκατομμύρια χρόνια πριν και η οποία δημιουργήσε τα αστέρια, τους πλανήτες, τα ηλιακά συστήματα και τους γαλαξίες. Από τότε το σύμπαν διαστέλλεται, αν και σήμερα θεωρείται ότι η διαστολή αυτή, έχει αρχίσει να επιβραδύνεται.

Με το πολύ φτωχό μου μυαλό καταλήγω ότι αφού αποδεχόμαστε ότι το σύμπαν διαστέλλεται, άρα και το
Big Bang βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Είμαστε μέρος και εμείς, μίας μεγάλης έκρηξης. Η ίδια η ζωή στον πλανήτη Γη οφείλεται στην ενέργεια και στις δυνάμεις που απελευθερώνει αυτή η έκρηξη. Έτσι δεν είναι τυχαίο ότι ο θάνατος, οτιδήποτε νεκρό, ταυτίζεται με την έννοια της αδράνειας. Το ίδιο το σύμπαν όταν θα παύσει να διαστέλλεται σε κάποια δισεκατομμύρια χρόνια, θα έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα. Ζωή, μεταξύ πολλών άλλων, σημαίνει κίνηση.

Παρ’ όλα αυτά η κίνηση δεν είναι η μόνη έννοια που στα μάτια ενός ταπεινού παρατηρητή, όπως η πάρτη μου, φαίνεται να εντοπίζεται και στις βασικές λειτουργίες του σύμπαντος αλλά και στον αμελητέο, συγκριτικά, μικρόκοσμο μας. Στο βιβλίο του, «Το εκρεμμές του Φουκώ», ο συγγραφέας του, Ουμπέρτο Έκο, κάνει μία φαινομενικά λαϊκή συνειδητοποίηση. Η φύση «αντιπαθεί» το κενό. 

Όπως τα θραύσματα της έκρηξης κινούνται καλύπτοντας το κενό που συναντούν και δημιουργούν κίνηση μέσα σε αυτό έτσι και στη Γη, όλες οι λειτουργίες της και οι ουσίες της συμμαχούν προκειμένου να αποτρέψουν τη δημουργία ενός κενού. Δεν έχω δυστυχώς την κατάρτιση να το εξηγήσω επιστημονικά, αλλά παραδείγματα καθημερινά όπως ο μηχανισμός της ηλεκτρικής σκούπας και η διατήρηση του υγρού μέσα στο καλαμάκι όταν «σφραγίζουμε» την πάνω του άκρη, είναι μία απόδειξη αυτής της φυσικής συμπεριφοράς.

Και φτάνουμε σε αυτό το πλάσμα που αυτοαποκαλείται «άνθρωπος». Κατά τη διάρκεια του βίου μας αν μπορούμε να βρούμε ένα κοινό στοιχείο στις στιγμές, ή ακόμα χειρότερα στις περιόδους, που δεν νιώθουμε ζωντανοί, που αισθανόμαστε ότι σαπίζουμε και οι εαυτοί μας φαντάζουν νεκρά κουφάρια, είναι η αίσθηση της αδράνειας και του κενού. Η έλλειψη κίνησης που μας κάνει να νιώθουμε κενοί. Ανύπαρκτοι.

Και αυτό είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό συναίσθημα. Όπως το σύμπαν, έτσι και εμείς, βιώνουμε μία ενεργή διαδικασία η οποία είναι προδικασμένη κάποια στιγμή να ατονίσει και τελικά να παύσει. Και όταν νομίζουμε ότι δεν ακολουθούμε αυτό τον φυσικό κανόνα, τότε αρχίζουμε να προβληματιζόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά. Αντιπαθούμε το κενό και προσπαθούμε, κάνοντας τις απαραίτητες κινήσεις για να το καλύψουμε, διότι απλά δεν μας ταιριάζει.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα πλέον οδυνηρά των συναισθημάτων μας, ταυτίζονται με το κενό. Η απώλεια ενός συντρόφου, ο θάνατος ενός πολύ αγαπημένου προσώπου, είναι καταστάσεις που δημιουργούν τα κενά που είχαμε «γεμάτα» μέχρι τη στιγμή που γεννήθηκε η έλλειψη. Ο πόνος που νιώθουμε είναι ενδεικτικός του επερχόμενου κενού, το οποίο ειδικά στην περίπτωση του θανάτου θα είναι οριστικό και θα μας συνοδεύει στη υπόλοιπη ζωή μας.

Εννοείται όμως ότι τα κενά δεν δημιουργούνται μόνο με αφορμή τους άλλους, αλλά κάποια από αυτά προϋπάρχουν από τη στιγμή της γέννησης της συνείδησης μας. Η μοναξιά, η θλίψη της ανεργίας, ο εκνευρισμός ως αποτέλεσμα της περιθωριοποιημένης δημιουργικότητας μας, είναι συνέπειες των αντίστοιχων κενών που παρασιτούν μέσα μας. Και είναι ειρωνικό το γεγονός ότι αυτά τα κενά που είναι αποδείξεις της αδράνειας μας, αποτελούν ταυτόχρονα και τα μεγαλύτερα κίνητρα για να ακυρώσουμε τις ελλείψεις που προκαλεί αυτή.

Όπως το σύμπαν έτσι και εμείς οι ταπεινοί, μπροστά του, άνθρωποι, είμαστε καταδικασμένοι να επιδιώκουμε μία δράση η οποία όμως δεν θα είναι αρκετή για να καταστήσει αποφευκτέα την επερχόμενη οριστική αδράνεια. Όμως μέχρι να έρθει η στιγμή αυτή, οφείλουμε στην ενέργεια που καταναλώνουμε να την αξιοποιήσουμε στο μέγιστο, έστω και με μικρά διαλείμματα ηρεμίας ή αδράνειας, που φαντάζουν τόσο σωτήρια μερικές φορές. Μία ανηλεής σύγκρουση μεταξύ των δύο βασικών συστατικών εννοιών του σύμπαντος και της ύπαρξης μας. Μία καταδίκη, όμως χωρίς την αρνητική χροιά. 

Και αν κάποιος μπερδεύτηκε με τις όχι ιδιαίτερα σαφεις, ερμηνείες των λέξεων «κίνηση», «αδράνεια» και «κενό», αν αναρωτιέται το πως μπορούν να συνυπάρχουν αυτές, τότε αυτό σημαίνει ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο για να εναρμονιστεί με την «καταδίκη» του.




Πηγή εικόνας: andystalman.com/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου