Η αλληλεγγύη στις δύσκολες στιγμές

Έχει περάσει μία βδομάδα από τις πυρκαγιές στην Αττική με τους 91(μέχρι σήμερα) νεκρούς, τους αγνοούμενους, τους τραυματίες και τις καταστροφές των περιουσιών. Δεν είμαι ειδικός στα μέτρα για αντιμετώπιση πυρκαγιών ή γενικά φυσικών(;) καταστροφών αλλά φαντάζομαι ότι για να υπάρχει αυτός ο θλιβερός απολογισμός, σημαίνει πως κάτι δεν πήγε καλά, κάτι ήταν λάθος από πριν και κάτι δεν λειτούργησε σωστά κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των πυρκαγιών.

Είναι γεγονός ότι το μόνο ευχάριστο που μπορούμε να κρατήσουμε από όλη αυτή τη φρίκη, είναι η αλληλεγγύη που δείξαν οι πολίτες αυτης της χώρας, ο καθένας με τον τρόπο του, από απλές κοινοποιήσεις στο διαδίκτυο σχετικά με την υποστήριξη στους πληγέντες μέχρι παροχή αίματος, τροφίμων, εθελοντικής εργασίας κ.τ.λ. Ήταν πραγματικά ένα μικρό φως στο τούνελ της τραγωδίας που εκτυλίχθηκε.

Δεν είναι η πρώτη φορά. Ιστορικά έχει αποδειχτεί πολλές φορές, από τα αρχαία ίσως χρόνια, ότι οι κάτοικοι αυτής της γωνιάς της γης, μπροστά σε οποιαδήποτε τραγωδία ή γενικά δύσκολη στιγμή, εκφράζουν, κατά πλειοψηφία, μία απίστευτα ομαδική και αλτρουϊστική στάση και συμπεριφορά. Ένα χαρακτηριστικό σύγχρονο ιστορικά παράδειγμα, είναι ο ελληνο-ιταλικός πόλεμος στον οποίο οι κομμουνιστές και εθνικόφρονες Έλληνες πολέμησαν μαζί και μπόρεσαν και συνέντριψαν έναν εχθρό πολυπληθέστερο και αρτιότερα εξοπλισμένο.

Κανονικά δεν θα έπρεπε καν να ήταν είδηση. Μία πραγματικά υγιής κοινωνία, εννοείται, ότι στις δύσκολες στιγμές πρέπει να είναι απόλυτα ενωμένη για να αντιμετωπίσει συνολικά τα προβλήματα που προκύπτουν, πόσο μάλλον όταν αυτά έχουν να κάνουν με ανθρώπινες ζωές. Και εδώ είναι η έκπληξη. Μία κοινωνία τελείως άρρωστη στην καθημερινότητα της πως καταφέρνει στις τραγωδίες να εκπέμπει υγεία; Γιατί συμβαίνει αυτό;

Πως γίνεται μία κοινωνία η οποία στην καθημερινότητα της φημίζεται για τις δωροδοκίες δημοσίων λειτουργών, για τη διαφθορά στα σώματα ασφαλείας, για τα φακελάκια στους γιατρούς, για τα σκάνδαλα των πολιτικών(και αυτοί μέρος της κοινωνίας είναι) και γενικά για την ηθική κατάπτωση και τη διαφθορά κάθε συλλογικού συναισθήματος, να δημιουργείται αυτό έστω και σε ακραίες καταστάσεις σαν αυτές των πυρκαγιών;

Κάποιοι θα πουν ότι είναι η ψυχή ή το φιλότιμο του Έλληνα. Σε αυτά προσωπικά είμαι δύσπιστος. Μπορεί οι ακραίες αντιδράσεις, είτε θετικές είτε αρνητικές, να αποτελούν χαρακτηριστικό της ιδιοσυγκρασίας της πολιτιστικής ταυτότητας μας και της περιρρέουσας παιδείας μας αλλά εμένα δεν μου φαίνεται αρκετό για να δούμε τα κύματα αλληλεγγύης που είδαμε την προηγούμενη βδομάδα.

Για μένα πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι τελικά στην κοινωνία την ελληνική, υπάρχει μία πλειοψηφία η οποία, για να το πω λαϊκά, δεν είναι και τόσο κακά παιδιά. Απλά σε μία κοινωνική-πολιτική δομή όπως αυτή που υπάρχει στο σύγχρονο ελληνικό κράτος, δεν έχει τη δυνατότητα να λάμψει όπως της αρμόζει. Αντίθετα στις δύσκολες καταστάσεις, βρίσκεται το πρόσφορο έδαφος για να γίνει φανερή και να διαπρέψει.

Ίσως μερικές φορές να παρασύρεται κιόλας, λόγω των δύσκολων συνθηκών διαβίωσης και να εκτρέπεται σε πολύ μικρό βαθμό. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το κάνει και χωρίς την παραμικρή ενοχή, έστω και αν η προβολή της διαφθοράς και η ψυχολογική αυτοάμυνα, ενεργοποιούν τον μηχανισμό του «ώχ αδερφέ».

Το συμπέρασμα μου είναι ότι υπάρχει ένα σεβαστό κομμάτι της Ελληνικής κοινωνίας που παραμένει υγειές παρά τις δυσμενείς συνθήκες που αντιμετωπίζει. Το μεγαλό το στοίχημα για όλους μας είναι αυτό το υγιές κομμάτι να ισχυροποιηθεί, να προβληθεί και τελικά να υπερισχύσει της επικρατούσας σαπίλας, η οποία παρεπιπτόντως δύσκολα θα εκμηδενιστεί ποτέ. Το οφείλει στον ίδιο του τον εαυτό, στην ίδια του την αξιοπρέπεια, δεν του αξίζει απλά να μοιρολογεί για την «ατυχία» του να είναι υγιές και να μην έχει αλλοτροιωθεί.

Σκέψεις για το μετά, των τραγικών στιγμών που ζήσαμε. Γιατί η ευχή και η κατάρα, της ζωής, είναι ότι συνεχίζεται.