Η γοητεία της απαντοχής

Υπάρχουν μερικές στιγμές, που ενώ διαβάζω κάτι, κάπου στη ροή του γραπτού λόγου βρίσκεται μία λέξη η οποία κεντρίζει το ενδιαφέρον μου. Τελείως ανεξάρτητα από την υπόλοιπη πρόταση, σαν η έκφραση και η υπόσταση της να ξεπετάγονται από την επιφάνεια των σελίδων ή ακόμα και της οθόνης.

Ειδικά όταν αυτό συμβαίνει στη μητρική μου γλώσσα, την Ελληνική, η οποία ούτως ή άλλως δικαίως φημίζεται για τον πλούτο της και την ακρίβεια της στην λεκτική αναπαράσταση συναισθημάτων και εννοιών, τότε δεν μπορώ να κρύψω πως η αίσθηση που νιώθω θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και «ψυχεδελική».

Σαν ένα εκκωφαντικό «εύρηκα» να ακούγεται μέσα στο μυαλό, και να ενεργοποιεί πληθώρα εγκεφαλικών κυττάρων, με ότι συναισθήματα μπορεί να συνεπάγεται αυτό. Η λέξη η οποία έχει καταφέρει όλα τα παραπάνω σε μένα, είναι η λέξη «απαντοχή». Και μάλιστα την ανακάλυψα αυτή τη λέξη, πολλά χρόνια πριν, όταν την βρήκα στην αγγλική εκδοχή της (perseverance) και ενώ προσπαθούσα να μεταφράσω τους στιχούς ενός τραγουδιου, ενός πολυαγαπημένου μου συγκροτήματος.

Πιστεύω, ότι η λέξη «απαντοχή» είναι αποτέλεσμα του συγκερασμού του προθέματος «από-» και «αντοχή».  Λέω «πιστεύω», διότι με την Ελληνική γλώσσα ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρους, είναι τέτοιο το υπόβαθρο της, που πάντα κρύβονται εκπλήξεις και επίσης δεν έχω σπουδάσει γλωσσολογία.

Η σημασία της λέξης σε πιο καθημερινά ελληνικά είναι η προσδοκία, η αναμονή για λύτρωση, για διαφυγή από κάτι δυσάρεστο, ακόμα και η ελπίδα. Και εδώ βρίσκεται η μαγεία αυτής της λέξης. Ότι σημαίνει όλα αυτά μαζί αλλά κανένα από αυτά τελείως μόνο του. Ένα σύνολο από έννοιες γνωστές, που όμως βγάζει ένα καινούριο νόημα το οποίο καμία από αυτές τις έννοιες δεν μπορεί να εκφράσει απόλυτα.

Ξεκινώντας, λοιπόν, από την ετυμολογία της βλέπουμε ότι ο κορμός αυτής-καθεαυτής της λέξης είναι η λέξη «αντοχή». Η δυνατότητα να κρατάμε γερά απέναντι σε κάθε δυσκολία της ζωής, να μην τα παρατάμε, ακόμα και να χάνουμε αλλά να μην εγκαταλείπουμε. Είναι η λέξη η οποία συμβολίζει τις δυνάμεις που έχουμε μέσα μας και δεν τις χρησιμοποιούμε για να επιτεθούμε σε οποιοδήποτε άλλον αλλά για να, αντίθετα, αντέξουμε τις επιθέσεις του.

Παρ’ όλα αυτά προστίθεται σε αυτή και το πρόθεμα «από-». Και καπου εδώ είναι ευκόλως εννοούμενο ότι η «απαντοχή» είναι κάτι παραπάνω από την απλή φυσική μας άμυνα στις αναποδιές και στα προβλήματα. Είναι αυτό που έρχεται αμέσως μετά την απόδειξη της ύπαρξης επαρκούς αντοχής μέσα μας. Εϊναι η αντεπίθεση μας στη ζωή, για τη ζωή μας.

Και εκεί είναι που έρχεται η ελπίδα ή η προσδοκία, οι σημασίες που δίνουν τα σύγχρονα λεξικά στην λέξη "απαντοχή». Αλλά αυτές όπως αντιλαμβανόμαστε την αδικούν διότι είναι λέξεις οι οποίες αντιπροσωπεύουν έννοιες που σε μεγάλο βαθμό έχουν μελλοντολογικό χαρακτήρα. Είναι φανερό όμως πως η απαντοχή είναι κάτι πολύ περισσότερο, κάτι πολύ πιο σύνθετο και ταυτόχρονα όμως ομοιογενές καθώς ένα από τα προαναφερόμενα στοιχεία να λείπει, τότε χάνει την ίδια της τη φύση και την ουσία.

Η απαντοχή ξεκινάει από το παρελθόν ακόμα. Περιλαμβάνει όλες τις δυσάρεστες καταστάσεις που υποστήκαμε και όμως αντέξαμε, είμαστε ακόμα εδώ ζωντανοί, με τη φαιά ουσία μας αναλλοίωτη. Και αφού έχουμε επιβιώσει και έχουμε την κατάλληλη αυτοπεποίθηση μια και πλέον γνωρίζουμε και έχουμε δοκιμάσει το ελάχιστο των δυνάμεων και των δυνατοτήτων μας τότε θα είμαστε έτοιμοι να κοιτάξουμε το μέλλον. Όχι με μία ανεδαφική ελπίδα αλλά με μία στέρεη βάση, η οποία είναι το παρελθόν μας και το οποίο ευτυχώς ή δυστυχώς μένει αναλλοίωτο, δεν μπορεί να αλλάξει.

Η απαντοχή βρίσκεται στο μεταίχμιο του παρελθόντος και του μέλλοντος. Είναι το παρόν. Η απαντοχή είναι η υγιής νοοτροπία που οφείλουμε να έχουμε στη ζωή μας για να μην μας καταβάλλουν οι δυσκολίες για να προχωρήσουμε και να εξελίξουμε τον εαυτό μας και την προσωπικότητα μας.

Υ.Γ.1. Η φωτογραφία είναι παρμένη από το εξώφυλλο του δίσκου των Death "The sound of perseverance" (Ο ήχος της απαντοχής) μία δημιουργία του Travis Smith.

Υ.Γ.2.Η παρακάτω σκηνή πιστεύω είναι μία αλληγορία του τι συμβαίνει όταν συναντιούνται ένας τύπος χωρίς και ένας με απαντοχή. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να βρω στο Blogger την αγγλόφωνη και αυθεντική εκδοχή της αλλά όποιος ενδιαφέρεται μπορεί ευκολα να το βρει πατώντας το εικονίδιο youtube στο κάτω μέρος της οθόνης και έπειτα τσεκάρωντας τα προτεινόμενα βίντεο.