Ακούγοντας το Σταυρό του Νότου

Ο Ελληνικός πολιτισμός γενικότερα και η Ελληνική δισκογραφία ειδικότερα έχουν να δείξουν κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20^ου αιώνα κάποια υπέροχα δείγματα. Θέλετε η σύγχρονη ιστορία του τόπου, θέλετε το ταμπεραμέντο που μας χαρακτηρίζει ανέκαθεν, βοήθησαν στο να βγουν έργα τα οποία είναι πλημμυρισμένα από συναισθήματα και σκέψεις.

Ειδικά με την τόσο χαρακτηριστική ελληνική μουσική, εντοπίζουμε πληρέστατα έργα-δίσκους τα οποία δεν ακολουθούν την λογική του hit-filler αλλά αποτελούν ολοκληρωμένα αριστουργήματα. Ένα από αυτά είναι ο Σταυρός του Νότου. Ένας δίσκος σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου, ερμηνείες των Γιάννη Κούτρα, Αιμιλίας Σαρρή και Βασίλη Παπακωνσταντίνου και κυρίως σε ποίηση του Νίκου Καββαδία.

Για να μπορέσει κανείς να αντιληφθεί καλύτερα τον δίσκο θα πρέπει να γνωρίζει κάποια βασικά γνωρίσματα του Καββαδία. Το κυρίαρχο από αυτά , όχι σαν αιτία αλλά σαν αφορμή για το περιεχόμενο της ποίησης του ήταν το επάγγελμα του, αυτό του ναυτικού. Όταν σε έναν άνθρωπο με την παιδεία και το ανοιχτό μυαλό ενός ποιητή του προσφέρεις την ελευθερία των ταξιδιών, της θάλασσας και αυτόματα τη γνωριμία με άλλους τόπους και άλλες κουλτούρες, τότε δημιουργείται ένα overdose αισθαντικών εμπειριών. Γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος πάντα έτσι λειτουργούσε. Με μια αμφίδρομη σχέση του περιβάλλοντος και του πυρήνα  του. Το ένα να τροφοδοτεί το άλλο και αντίστροφα όταν σταματάει το ένα σταματάει και το άλλο.

Κάπως έτσι ο Καββαδίας με το Σταυρό του Νότου, μας δίνει απλόχερα το δώρο της ζωής του. Όπως την αισθάνθηκε και όπως την σκέφτηκε. Αυτό σε μια εποχή που η ανάγκη για σιγουριά(=δειλία), ασφάλεια(=μονοτονία) και για τελείως συμβατική ζωή, είναι πάρα πολύ χρήσιμο για να επαναπροσδιορίσουμε κάποια πράγματα. Τι θέλουμε τελικά από την κάτα πάσα πιθανότητα μοναδική ζωή μας;

Βέβαια στον Σταυρό του Νότου, που τόσο ωραία μελοποίησε ο Θάνος Μικρούτσικος, δεν συναντάμε κάποιου είδους ευτυχία. Τουλάχιστον όχι κάποιου είδους μόνιμη ευτυχία. Διότι είναι στη φύση της ζωής μας τα συναισθήματα να είναι στιγμές, άντε και στην καλύτερη ή στην χειρότερη περίπτωση, μικροί περίοδοι. Αυτό που θα συναντήσει ο καθένας ακούγοντας λίγο προσεκτικά τους στίχους του ποιητή, είναι ότι δεν έχει να κάνει με έναν απόλυτα δυστυχισμένο ή απόλυτα ευτυχισμένο άνθρωπο. Είναι όμως τα προϊόντα ενός μυαλού και μιας καρδιάς, τα οποία βρίσκονται συνεχώς σε αναβρασμό.

Ο Σταυρός του Νότου είναι από αυτά τα έργα τέχνης που όντως εμπνευσμένα από τη ζωή, περιγράφουν την ζωή όπως πρέπει να είναι και τελικά εμπνέουν τους δέκτες τους για τη δικιά τους τη ζωή.

«Ένα στιλέτο έχω μικρό στη ζωνη μου σφιγμένο, 
που η ιδιοτροπία μ’ έκαμε και το `καμα δικό μου, 
κι αφού κανένα δε μισώ στον κόσμο να σκοτώσω, 
φοβάμαι μη καμιά φορά το στρέψω στον εαυτό μου...»

Και ναι ξέρω ότι ο παραπάνω στίχος εκ πρώτης όψεως φαίνεται τελείως αντίθετος με όλα αυτα που περιέγραψα ότι μου γεννάει ο Σταυρός του Νότου. Αλλά δεν είναι έτσι. Το φλερτ με τον θάνατο πάντα μέσα στο μυαλό μας λαμβάνει χώρα. Και οι ποιητές σαν τον Καββαδία, οι καλλιτέχνες γενικότερα, γνωρίζουνε ότι όταν φλερτάρει το μυαλό τους με τον θάνατο, τότε είναι που νιώθουν πιο ζωντανοί από ποτέ.