Η παγίδα της επιτυχίας

Επιτυχία. Μία από τις πιο προβεβλημένες λέξεις του σύγχρονου πολιτισμού. Ενός πολιτισμού που βασίζεται στην ιεράρχηση των ανθρώπων, σαν ένας πίνακας βαθμολογίας ενός πρωταθλήματος ποδοσφαίρου. Και κάπως έτσι είναι αναμενόμενο ότι θα υπάρχουν οι αποτυχημένοι στον πάτο αυτής και οι επιτυχημένοι στην κορυφή της. Φυσικά υπάρχουν και αυτοί που βρίσκονται στη μέση, οι λογιζόμενοι μέτριοι και αδιάφοροι, μια και αποτελούν την πλειοψηφία των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών.

Έτσι δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι έχει στηθεί μία ολόκληρη βιομηχανία που πουλάει επιτυχία για αυτούς που φιλοδοξούν να την αποκτήσουν. Και οι τελευταίοι δεν είναι λίγοι, κάθε άλλο. Αλλιώς δεν θα είχε νόημα να δημιουργηθεί η βιομηχανία αυτή. Έχει γεμίσει ο κόσμος, με βιβλία και βίντεο, που και καλά διδάσκουν το πως θα κατακτήσεις την κορυφή, εύκολα και γρήγορα, χωρίς κόπο, χωρίς οποιαδήποτε αρχική απογοήτευση, χωρίς κανένα πισωγύρισμα. Εμπόριο επιτυχίας, με πρώτη ύλη, τον αέρα.

Θα μπορούσε κάποιος που ενδίδει στις ρεκλάμες όλων αυτών των «αεράτων» συμβούλων, να χαρακτηριστεί αφελής και όχι τελείως άδικα. Υπάρχουν όμως και άλλοθι για την αφέλεια αυτή, ειδικά σε ανθρώπους που επιδιώκουν να ανελιχθούν στον κόσμο του θεάματος, ή γενικότερα της τέχνης. Το σημαντικότερο άλλοθι, είναι ότι έχουν μεγαλώσει σε έναν κόσμο που η έννοια της εύκολης επιτυχίας, της προσιτής κορυφής, διατυμπανίζεται παντού, από όλη την κουλτούρα με την οποία έχει επαφή από την παιδική του ηλικία. Και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν μένει απλά στη δημουργία άυλων εντυπώσεων. Δείτε απλά τα σημερινά πιο δημοφιλή βίντεο στο ελληνικό YouTube.

We’ve been raised on Television to believe that one day we’d all be millionaires, and movie gods, and rock stars. But we won’t. And we’re slowly learning that fact. And we’re very, very pissed off.

Η παραπάνω φράση, είναι μία από τις πολλές που θεωρούνται σήμα-κατατεθέν της γνωστής ταινίας, Fight Club.  Και ενώ ήταν απόλυτα εύστοχη ως προς το σεναριακό περιεχόμενο της ταινίας, στη σύγχρονη πραγματικότητα του 2020, το χάνει λίγο στο τέλος. Διότι συνήθως οι άνθρωποι που βλέπουν τα ταϊσμένα με fast food όνειρα τους να διαψεύδονται, δεν εξοργίζονται, αλλά αντίθετα μελαγχολούν. Αν δεν πέφτουν σε κατάθλιψη. Έχουμε μία ολόκληρη γενιά που κουβαλάει ανέφικτα όνειρα πάνω στην πλάτη της. Ένα βάρος, πραγματικά δυσβάσταχτο.

Μία φυσιολογική εξέλιξη για ανθρώπους οι οποίοι διαπαιδαγωγήθηκαν έτσι ώστε να περιμένουν το όνειρο τους να τους εξυπηρετήσει και όχι οι ίδιοι να εξυπηρετήσουν αυτό. Και τα όνειρα, οι φιλοδοξίες, έχουν αυτή την τάση να μεταμορφώνονται στους μεγαλύτερους και σκληρότερους τιμωρούς. Σε συνεργασία με τον χρόνο που ξοδεύτηκε άδικα και άτοπα. Και τέλος την αλήθεια που αποκαλύπτεται πλέον ανεμπόδιστη από τα φρου-φρού και τα αρώματα που υιοθετεί το μοντέρνο μάρκετινγκ.

Και η αλήθεια αυτή είναι ότι πέσανε θύματα της επιτηδευμένης και παραγωγής αποπλανητικών προτύπων που συντελείται τις τελευταίες δεκαετίες. Διάτοντες αστέρες που πάνε και έρχονται, λάμπουν πολύ αλλά για λίγο και μετά αντικαθιστώνται από άλλους, τόσο περίτεχνα ώστε κανείς να μη θυμάται αυτούς που χάθηκαν στη λήθη της συλλογικής μνήμης των σύγχρονων κοινωνιών. 

Αν τους προβάλλανε σαν πρότυπα, ανθρώπους οι οποίοι πετύχαν μεν, αλλά δούλεψαν σκληρά και με σεβασμό προς την τέχνη τους δε, τότε θα καταλάβαιναν ότι ο αυτοσκοπός δεν θα ήταν η οποιαδήποτε εφήμερη ή μη επιτυχία, αλλά η καλλιέργεια του εαυτού τους, ένα αντίκτυπο το οποίο είναι καθαρά προσωπικό και δεν έχει προαπαιτούμενο την αποδοχή των άλλων. Σε απλά ελληνικά, θα τα έχουν καλά με τον εαυτό τους. Ένα από τα λίγα κλισέ προστάγματα της σημερινής κουλτούρας και εποχής, το οποίο δεν είναι αέρας και ας είναι άυλο.

Υ.Γ. Επέλεγα το εξώφυλλο του δίσκου των Ministry "Psalm 69" για εικόνα του κειμένου, διότι το ομώνυμο τραγούδι έχει το ενδιαφέρον quote, "The way to succeed and the way to suck eggs", ή σε ελεύθερη μετάφραση, "Ο τρόπος για να επιτύχεις και ο τρόπος για να ρουφήξεις αυγό σου".