Αν κάνει κάποιος, μία σύνοψη στις πολιτικές εξελίξεις της τελευταίας, πάνω-κάτω, δεκαετίας στην
Ευρώπη, θα παρατηρήσει ότι ένα κοινό στοιχείο σχεδόν σε όλες τις χώρες που την
αποτελούν, είναι η άνοδος της ξενοφοβίας. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα φανερό από την εκλογική
άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων αλλά και την ισχυροποίηση των εθνικιστικών τάσεων
των παραδοσιακά πιο ήπιων δεξιών κομμάτων.
Επίσης γίνεται φανερό ότι το φαινόμενο αυτό παρατηρείται πιο έντονα στις φτωχές οικονομικά χώρες της Ευρώπης, με τα χαμηλότερα επίπεδα διαβίωσης. Χώρες με πολύ πρόσφατο ιστορικό μετανάστευσης, εμφυλίων πολέμων, δικτατοριών και ακραίας φτωχοποίησης. Ένα επίκαιρο παράδειγμα είναι η απάνθρωπη συμπεριφορά των Κροατικών αρχών απέναντι στους πρόσφυγες που βρέθηκαν στα σύνορα της χώρας τους και το κλείσιμο των συνόρων όλων των βαλκανικών κρατών καθώς και η μιλιταριστική προάσπιση τους. Και φυσικά η γενικότερη πολιτική του Ορμπάν στην Ουγγαρία.
Εδώ πολλοί θα αναρωτηθούν, τι είναι αυτό που έκανε τους Κροάτες αστυνομικούς που μόλις τρεις δεκαετίες πριν, οι συγγενείς τους εγκατέλειπαν τις εστίες τους για να αποφύγουν τις συγκρούσεις του Γιουγκοσλαβικού εμφυλίου, τώρα να συμπεριφέρονται έτσι σε ανθρώπους με αντίστοιχα και τωρινά βιώματα; Όπως και τι είναι αυτό που έκανε μία μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων, που οι περισσότεροι από αυτούς έχουν έναν παππού πρόσφυγα, να υιοθετήσει ανάλογη στάση; Για να ξεφύγουμε λίγο και από την Ευρώπη, τι είναι αυτό που έχει κάνει τους Ισραηλίτες να διαμορφώσουν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης, τη Γάζα; Έχουν άλλοθι για τη λήθη τους;
Είναι γεγονός ότι οι λαοί αυτοί έχουν καταγεγραμμένη στη συλλογική τους συνείδηση, την άσχημη πλευρά της ανθρώπινης ιστορίας και εξέλιξης. Την πλευρά που θέλει τον ισχυρό να πηδάει τον αδύναμο. Και έπειτα να τον αγνοεί. Και αν χρειαστεί να τον απωθεί. Έχουν βιώσει λοιπόν την αρνητική πλευρά του νομίσματος. Έχουν δει πως είναι να ονειρεύεσαι μία όμορφη ζωή και να βιάζουν αυτά τα όνειρα εξωτερικοί παράγοντες. Έχουν αντιληφθεί πως είναι το συναίσθημα να μην είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για το μαρτύριο τους.
Θα περίμενε κάποιος, που διατηρεί, ακόμα, μία ελπίδα και αγάπη για το ζώο που αυτοαποκαλείται άνθρωπος, όλα αυτά τα παθήματα να γίνονται μαθήματα, αλλά δυστυχώς για τις πλειοψηφίες αυτών των λαών, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Διότι το δράμα τους είναι ακόμα επίκαιρο, μέσω της φτώχιας τους. Κοινώς, συνεχίζουν να επιβιώνουν σε ένα όχι τόσο βίαιο περιβάλλον μεν, αλλά με παρόμοιες δομές, δε. Σε κοινωνίες πλούσιων και φτωχών, εκμεταλλευτών και εκμεταλλευόμενων, διάσημων και άσημων, ισχυρών και ανίσχυρων. Οπότε ο κανόνας που αποτυπώθηκε στο συλλογικό τους υποσυνείδητο, συντηρείται τεχνηέντως και επιμελώς στην καθημερινότητα τους, όπου ο ισχυρός ακόμα πηδάει τον αδύναμο.
Ο πρόσφυγας, ο μετανάστης, οι ομοφυλόφιλοι, ο κάθε κατατρεγμένος αυτής της γης, είναι η χρυσή τους ευκαιρία για μία παύση στην καθημερινή υποψία τους ότι είναι οι ίδιοι «τα παιδιά της φάπας» στην ίδια τους την «κοινωνία». Είναι η ψευδαίσθηση μίας προσωρινής ισχυροποίησης τους που φοράει τη μάσκα του φόβου, την οποία δεν θα την αφήσουν να πάει χαμένη, μια και είναι τόσο σπάνια συγκριτικά με την ρουτίνα τους. Στην τελική δεν τους έχουν μάθει και δεν έχουν φροντίσει οι ίδιοι να αντιληφθούν τον κόσμο διαφορετικά με άλλους όρους πέραν του αθέμιτου ανταγωνισμού. Έχουν μάθει ότι πάντα πρέπει να υπάρχει αυτός που θα μπορούν να τον κλωτσάνε όταν είναι πεσμένος κάτω, αυτός που θα του πατάνε το κεφάλι με τη σόλα τους. Όταν δεν είναι οι ίδιοι.
Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα μικρό άλλοθι. Οι ισχυρές μειοψηφίες όμως των ίδιων αυτών λαών που δεν έχουν ξεχάσει, που δεν έχουν κάνει το χατήρι σε διεφθαρμένους πολιτικούς, μεγαλοεπιχειρηματίες και τα ΜΜΕ που κατευθύνουν, να βυθιστούν στη λήθη, οι άνθρωποι που φωνάζουν ότι η αλληλεγγύη, ο ανθρωπισμός και η ελαχιστοποίηση(αν όχι η κατάργηση) όλων των ανισοτήτων, είναι το ισχυρότερο αντεπιχείρημα στην επίκληση του άλλοθι τους. Είναι αυτοί που τους αναιρούν το στοιχείου του ακαταλόγιστου. Διότι τους υπενθυμίζουν αυτό που θέλουν τόσο πολύ να ξεχάσουν, αυτό που κάνει τόσο ανίσχυρο το άλλοθι τους όσο στην πραγματικότητα είναι και οι ίδιοι. Το αντίθετο της λήθης τους. Την παρακάτω αλήθεια.
Επίσης γίνεται φανερό ότι το φαινόμενο αυτό παρατηρείται πιο έντονα στις φτωχές οικονομικά χώρες της Ευρώπης, με τα χαμηλότερα επίπεδα διαβίωσης. Χώρες με πολύ πρόσφατο ιστορικό μετανάστευσης, εμφυλίων πολέμων, δικτατοριών και ακραίας φτωχοποίησης. Ένα επίκαιρο παράδειγμα είναι η απάνθρωπη συμπεριφορά των Κροατικών αρχών απέναντι στους πρόσφυγες που βρέθηκαν στα σύνορα της χώρας τους και το κλείσιμο των συνόρων όλων των βαλκανικών κρατών καθώς και η μιλιταριστική προάσπιση τους. Και φυσικά η γενικότερη πολιτική του Ορμπάν στην Ουγγαρία.
Εδώ πολλοί θα αναρωτηθούν, τι είναι αυτό που έκανε τους Κροάτες αστυνομικούς που μόλις τρεις δεκαετίες πριν, οι συγγενείς τους εγκατέλειπαν τις εστίες τους για να αποφύγουν τις συγκρούσεις του Γιουγκοσλαβικού εμφυλίου, τώρα να συμπεριφέρονται έτσι σε ανθρώπους με αντίστοιχα και τωρινά βιώματα; Όπως και τι είναι αυτό που έκανε μία μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων, που οι περισσότεροι από αυτούς έχουν έναν παππού πρόσφυγα, να υιοθετήσει ανάλογη στάση; Για να ξεφύγουμε λίγο και από την Ευρώπη, τι είναι αυτό που έχει κάνει τους Ισραηλίτες να διαμορφώσουν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης, τη Γάζα; Έχουν άλλοθι για τη λήθη τους;
Είναι γεγονός ότι οι λαοί αυτοί έχουν καταγεγραμμένη στη συλλογική τους συνείδηση, την άσχημη πλευρά της ανθρώπινης ιστορίας και εξέλιξης. Την πλευρά που θέλει τον ισχυρό να πηδάει τον αδύναμο. Και έπειτα να τον αγνοεί. Και αν χρειαστεί να τον απωθεί. Έχουν βιώσει λοιπόν την αρνητική πλευρά του νομίσματος. Έχουν δει πως είναι να ονειρεύεσαι μία όμορφη ζωή και να βιάζουν αυτά τα όνειρα εξωτερικοί παράγοντες. Έχουν αντιληφθεί πως είναι το συναίσθημα να μην είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για το μαρτύριο τους.
Θα περίμενε κάποιος, που διατηρεί, ακόμα, μία ελπίδα και αγάπη για το ζώο που αυτοαποκαλείται άνθρωπος, όλα αυτά τα παθήματα να γίνονται μαθήματα, αλλά δυστυχώς για τις πλειοψηφίες αυτών των λαών, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Διότι το δράμα τους είναι ακόμα επίκαιρο, μέσω της φτώχιας τους. Κοινώς, συνεχίζουν να επιβιώνουν σε ένα όχι τόσο βίαιο περιβάλλον μεν, αλλά με παρόμοιες δομές, δε. Σε κοινωνίες πλούσιων και φτωχών, εκμεταλλευτών και εκμεταλλευόμενων, διάσημων και άσημων, ισχυρών και ανίσχυρων. Οπότε ο κανόνας που αποτυπώθηκε στο συλλογικό τους υποσυνείδητο, συντηρείται τεχνηέντως και επιμελώς στην καθημερινότητα τους, όπου ο ισχυρός ακόμα πηδάει τον αδύναμο.
Ο πρόσφυγας, ο μετανάστης, οι ομοφυλόφιλοι, ο κάθε κατατρεγμένος αυτής της γης, είναι η χρυσή τους ευκαιρία για μία παύση στην καθημερινή υποψία τους ότι είναι οι ίδιοι «τα παιδιά της φάπας» στην ίδια τους την «κοινωνία». Είναι η ψευδαίσθηση μίας προσωρινής ισχυροποίησης τους που φοράει τη μάσκα του φόβου, την οποία δεν θα την αφήσουν να πάει χαμένη, μια και είναι τόσο σπάνια συγκριτικά με την ρουτίνα τους. Στην τελική δεν τους έχουν μάθει και δεν έχουν φροντίσει οι ίδιοι να αντιληφθούν τον κόσμο διαφορετικά με άλλους όρους πέραν του αθέμιτου ανταγωνισμού. Έχουν μάθει ότι πάντα πρέπει να υπάρχει αυτός που θα μπορούν να τον κλωτσάνε όταν είναι πεσμένος κάτω, αυτός που θα του πατάνε το κεφάλι με τη σόλα τους. Όταν δεν είναι οι ίδιοι.
Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα μικρό άλλοθι. Οι ισχυρές μειοψηφίες όμως των ίδιων αυτών λαών που δεν έχουν ξεχάσει, που δεν έχουν κάνει το χατήρι σε διεφθαρμένους πολιτικούς, μεγαλοεπιχειρηματίες και τα ΜΜΕ που κατευθύνουν, να βυθιστούν στη λήθη, οι άνθρωποι που φωνάζουν ότι η αλληλεγγύη, ο ανθρωπισμός και η ελαχιστοποίηση(αν όχι η κατάργηση) όλων των ανισοτήτων, είναι το ισχυρότερο αντεπιχείρημα στην επίκληση του άλλοθι τους. Είναι αυτοί που τους αναιρούν το στοιχείου του ακαταλόγιστου. Διότι τους υπενθυμίζουν αυτό που θέλουν τόσο πολύ να ξεχάσουν, αυτό που κάνει τόσο ανίσχυρο το άλλοθι τους όσο στην πραγματικότητα είναι και οι ίδιοι. Το αντίθετο της λήθης τους. Την παρακάτω αλήθεια.
«Μα επειδή στη Ρωσία υπάρχουν οι Εβραίοι. Αν ήμουν
στην Τουρκία, θα έβαζα στο στόχαστρο μου τους Αρμένιους...Εγώ ενδιαφέρομαι για
την ηθική αντοχή του Ρώσικου λαού και δεν επιθυμώ (ή μάλλον τα πρόσωπα που
εκπροσωπώ, δεν επιθυμούν) αυτός ο λαός να κατευθύνει τη δυσαρέσκεια του
εναντίον του Τσάρου. Συνεπώς χρειάζεται ένας εχθρός...Για να είναι
αναγνωρίσιμος ο εχθρός, πρέπει να βρίσκεται στο σπίτι μας ή στο κατώφλι του
σπιτιού μας...Χρειάζεται ένας εχθρός για να δώσουμε ελπίδα στο λαό...Χρειάζεται
πάντα να μισούμε κάποιον για να νιώθουμε δικαιωμένοι μές στη δυστυχία μας.»
Το Κοιμητήριο της Πράγας, Ουμπέρτο Έκο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου