Κατά τη διάρκεια
της εξέλιξης της, η ανθρωπότητα ανέπτυξε άπειρες έννοιες. Μία από τις πιο
παλιές είναι αυτή της αυτοθυσίας για ένα σπουδαιότερο σκοπό. Το να δώσει
κάποιος τη ζωή του για ένα ανώτερο, κατά τον ίδιο, ιδανικό. Αυτό μπορεί να είναι κάποια ιδεολογία, κάποια
θρησκεία, κάποιο έθνος, η ελευθερία, το κοινό καλό και γενικότερα είναι μία από
τις μεγαλύτερες λίστες που μπορεί να βρει κάποιος στην ιστορία των ηθών των
ανθρώπων.
Η αυτοθυσία αυτή μπορεί να έχει πάρα πολλές μορφές, σχεδόν όσες και οι πιθανές έννοιες για τις οποίες συντελείται. Μπορεί να είναι η συμμετοχή σε έναν στρατό, ή σε ένα ένοπλο και μη, κίνημα. Μπορεί να είναι μία μικρή οργάνωση ιδιαίτερου σκοπού αλλά μπορεί και ακόμα να είναι μία ξεκάθαρα ατομική υπόθεση. Μπορεί να συμβαίνει για να προβάλλει και να επηρεάσει το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, αλλά μπορεί και να συμβαίνει για αυστηρά προσωπικές ηθικές επιδιώξεις.
Η πρόσφατη πολύ λυπητερή ιστορία των μελών του συγκροτήματος Grup Yorum όμως, που κάνανε απεργία πείνας εκατοντάδες μέρες, κατέδειξε την πλέον σημαντικότερη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε δύο αντίστροφες τακτικές αυτοθυσίας. Είναι το δίλημμα που γεννιέται σε κάθε άνθρωπο που αποφασίζει να αφιερώσει την ύπαρξη του σε κάτι που ο ίδιος θεωρεί ανώτερο. Το δίλημμα που αποτελείται από τις εξής επιλογές. Να αποφασίσει αν θα πεθάνει σαν αγωνιστής ή σαν μάρτυρας.
Ο αγωνιστής είναι αυτός που είναι διατεθειμένος να θυσιαστεί για κάποιο ιδανικό, αλλά δεν θα το επιδιώξει, τουλάχιστον όχι άμεσα. Δεν θα είναι η αυτοθυσία ο αυτοσκοπός του, αλλά η επικράτηση των ιδεών του. Αν αυτό φέρει το θάνατο του, ας είναι. Αλλά δεν είναι αυτή προτεραιότητα του. Ακόμα και αν κινηθεί σε μονοπάτια που δεν του αφήνουν τα παραμικρά περιθώρια να ζήσει μετά από την αντίδραση του, τότε θα φροντίσει να πάρει και άλλους μαζί του, κατά προτίμηση αυτούς που τον πολεμάνε, έτσι για το γαμώτο της υπόθεσης.
Ο μάρτυρας από την άλλη, θα διαλέξει μία τελείως παθητική στάση απέναντι στους εχθρούς του και μία τελείως ενεργητική απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό. Επιδιώκει τον θάνατο του διότι πιστεύει ότι αυτός θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικός στην διάδοση των ιδανικών του. Δεν θα ενδιαφερθεί να βλάψει άμεσα τον αντίπαλο του, αντίθετα θα βλάψει άμεσα τον εαυτό του. Άλλες φορές γρήγορα, αν και απόλυτα βασανιστικά όπως ο Έλληνας φοιτητής που αυτοπυρπολήθηκε στην Ιταλία την περίοδο της Χούντας. Και άλλες φορές αργά, όπως πράξανε οι Kούρδοι μουσικοί, με την απεργία πείνας που εφάρμοσαν.
Έχω αυτή την ενοχλητική τάση να προσπαθώ να μπω στη θέση άλλων ανθρώπων. Κάπως έτσι προσπάθησα από τον αναπαυτικό καναπέ μου, μια και οι δικοί μου αγώνες δεν είναι ούτε μία τρίχα από τα μαλλιά των κεφαλιών της Χελίν Μπολέκ, του Μουσταφά Κοτσάκ και του Ιμπραήμ Γκιοκτσέκ, να φανταστώ τι θα έκανα στη θέση αυτών των ηρώων. Αν ήμουν εγώ μέλος των Grup Yorum και ο Ερντογάν φασιστικά, όπως κάνει πάντα, αποφάσιζε να απαγορεύσει τη μουσική μας δραστηριότητα, με άλλα λόγια να διακόψει τη ζωή μου και να με καταδικάσει σε μία στείρα επιβίωση, τότε τι θα έκανα αν είχα έστω το 1% του ψυχικού σθένους των προαναφερόμεων μαρτύρων;
Δεν ξέρω αν είναι κάποιου είδους ωριμότητα ή η πρακτική προσέγγιση απέναντι στη ζωή και στους ανθρώπους, που έχω αναπτύξει τα τελευταία χρόνια, αλλά νομίζω ότι δεν θα επέλεγα τον δρόμο του μάρτυρα. Αφενός γιατί θεωρώ την ζωή ως ύψιστο αγαθό το οποίο ναι μεν αξίζει να χαθεί (αυτοβούλως εννοείται) για το κοινό καλό αλλά δεν θα πρέπει να είναι αυτή η προτεραιότητα ενός αγωνιζόμενου. Αφεταίρου διότι αντίστροφα με την ωριμότητα, μειώνεται όλο και περισσότερο η πίστη μου στους ανθρώπους. Σε ελεύθερη μετάφραση, θεωρώ ότι αν αυτοκτονούσα αργά και μαρτυρικά, οι άνθρωποι που ψηφίζουν τύπους σαν τον Ερντογάν, δεν θα συγκινούνταν στο ελάχιστο και σίγουρα δεν θα άλλαζαν την άποψη τους. Αν ήταν να συγκινηθούν δεν θα στήριζαν αυτόν τον –ουσιαστικά- δικτάτορα, όπως δεν τον στηρίζουν αυτοί που συγκινήθηκαν τελικά.
Δεν ξέρω τι θα έκανα, μάλλον θα προσπαθούσα να το σκάσω από την Τουρκία και να ξεκινήσω εκστρατεία ενημέρωσης για το τι συμβαίνει στη χώρα μου και στο συγκρότημα. Όπως και να έχει το παραπάνω συμπέρασμα δεν αναιρεί ουτε στο ελάχιστο τον σεβασμό και τον θαυμασμό που νιώθω για αυτούς τους μάρτυρες. Διότι πέτυχαν τον σκοπό τους έστω και μόνο τον βραχυπρόθεσμο. Ειδικά ο Ιμπραήμ Γκιοκτσέκ που λίγο πριν ξεψυχήσει το κατεστραμμένο κορμί του από τις 323 μέρες χωρίς τροφή έμαθε ότι επετράπη στο Grup Yorum να ξαναπαίξει μουσική. Έφυγε σαν μάρτυρας και νικητής ταυτόχρονα. Ένα σπάνιο παράδειγμα, ενδεικτικό του μεγαλείου του δικού του και του σκοπού του.
Και αν υπάρχει έστω και λίγη δικαιοσύνη στο γαμημένο αυτό σύμπαν, αυτός, η Χελίν Μπολέκ και ο Μουσταφά Κοτσάκ θα μπορούν, κάπως και κάπου, να παίζουν περήφανα τη μουσική τους. Το κέρδισαν.
Η αυτοθυσία αυτή μπορεί να έχει πάρα πολλές μορφές, σχεδόν όσες και οι πιθανές έννοιες για τις οποίες συντελείται. Μπορεί να είναι η συμμετοχή σε έναν στρατό, ή σε ένα ένοπλο και μη, κίνημα. Μπορεί να είναι μία μικρή οργάνωση ιδιαίτερου σκοπού αλλά μπορεί και ακόμα να είναι μία ξεκάθαρα ατομική υπόθεση. Μπορεί να συμβαίνει για να προβάλλει και να επηρεάσει το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, αλλά μπορεί και να συμβαίνει για αυστηρά προσωπικές ηθικές επιδιώξεις.
Η πρόσφατη πολύ λυπητερή ιστορία των μελών του συγκροτήματος Grup Yorum όμως, που κάνανε απεργία πείνας εκατοντάδες μέρες, κατέδειξε την πλέον σημαντικότερη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε δύο αντίστροφες τακτικές αυτοθυσίας. Είναι το δίλημμα που γεννιέται σε κάθε άνθρωπο που αποφασίζει να αφιερώσει την ύπαρξη του σε κάτι που ο ίδιος θεωρεί ανώτερο. Το δίλημμα που αποτελείται από τις εξής επιλογές. Να αποφασίσει αν θα πεθάνει σαν αγωνιστής ή σαν μάρτυρας.
Ο αγωνιστής είναι αυτός που είναι διατεθειμένος να θυσιαστεί για κάποιο ιδανικό, αλλά δεν θα το επιδιώξει, τουλάχιστον όχι άμεσα. Δεν θα είναι η αυτοθυσία ο αυτοσκοπός του, αλλά η επικράτηση των ιδεών του. Αν αυτό φέρει το θάνατο του, ας είναι. Αλλά δεν είναι αυτή προτεραιότητα του. Ακόμα και αν κινηθεί σε μονοπάτια που δεν του αφήνουν τα παραμικρά περιθώρια να ζήσει μετά από την αντίδραση του, τότε θα φροντίσει να πάρει και άλλους μαζί του, κατά προτίμηση αυτούς που τον πολεμάνε, έτσι για το γαμώτο της υπόθεσης.
Ο μάρτυρας από την άλλη, θα διαλέξει μία τελείως παθητική στάση απέναντι στους εχθρούς του και μία τελείως ενεργητική απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό. Επιδιώκει τον θάνατο του διότι πιστεύει ότι αυτός θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικός στην διάδοση των ιδανικών του. Δεν θα ενδιαφερθεί να βλάψει άμεσα τον αντίπαλο του, αντίθετα θα βλάψει άμεσα τον εαυτό του. Άλλες φορές γρήγορα, αν και απόλυτα βασανιστικά όπως ο Έλληνας φοιτητής που αυτοπυρπολήθηκε στην Ιταλία την περίοδο της Χούντας. Και άλλες φορές αργά, όπως πράξανε οι Kούρδοι μουσικοί, με την απεργία πείνας που εφάρμοσαν.
Έχω αυτή την ενοχλητική τάση να προσπαθώ να μπω στη θέση άλλων ανθρώπων. Κάπως έτσι προσπάθησα από τον αναπαυτικό καναπέ μου, μια και οι δικοί μου αγώνες δεν είναι ούτε μία τρίχα από τα μαλλιά των κεφαλιών της Χελίν Μπολέκ, του Μουσταφά Κοτσάκ και του Ιμπραήμ Γκιοκτσέκ, να φανταστώ τι θα έκανα στη θέση αυτών των ηρώων. Αν ήμουν εγώ μέλος των Grup Yorum και ο Ερντογάν φασιστικά, όπως κάνει πάντα, αποφάσιζε να απαγορεύσει τη μουσική μας δραστηριότητα, με άλλα λόγια να διακόψει τη ζωή μου και να με καταδικάσει σε μία στείρα επιβίωση, τότε τι θα έκανα αν είχα έστω το 1% του ψυχικού σθένους των προαναφερόμεων μαρτύρων;
Δεν ξέρω αν είναι κάποιου είδους ωριμότητα ή η πρακτική προσέγγιση απέναντι στη ζωή και στους ανθρώπους, που έχω αναπτύξει τα τελευταία χρόνια, αλλά νομίζω ότι δεν θα επέλεγα τον δρόμο του μάρτυρα. Αφενός γιατί θεωρώ την ζωή ως ύψιστο αγαθό το οποίο ναι μεν αξίζει να χαθεί (αυτοβούλως εννοείται) για το κοινό καλό αλλά δεν θα πρέπει να είναι αυτή η προτεραιότητα ενός αγωνιζόμενου. Αφεταίρου διότι αντίστροφα με την ωριμότητα, μειώνεται όλο και περισσότερο η πίστη μου στους ανθρώπους. Σε ελεύθερη μετάφραση, θεωρώ ότι αν αυτοκτονούσα αργά και μαρτυρικά, οι άνθρωποι που ψηφίζουν τύπους σαν τον Ερντογάν, δεν θα συγκινούνταν στο ελάχιστο και σίγουρα δεν θα άλλαζαν την άποψη τους. Αν ήταν να συγκινηθούν δεν θα στήριζαν αυτόν τον –ουσιαστικά- δικτάτορα, όπως δεν τον στηρίζουν αυτοί που συγκινήθηκαν τελικά.
Δεν ξέρω τι θα έκανα, μάλλον θα προσπαθούσα να το σκάσω από την Τουρκία και να ξεκινήσω εκστρατεία ενημέρωσης για το τι συμβαίνει στη χώρα μου και στο συγκρότημα. Όπως και να έχει το παραπάνω συμπέρασμα δεν αναιρεί ουτε στο ελάχιστο τον σεβασμό και τον θαυμασμό που νιώθω για αυτούς τους μάρτυρες. Διότι πέτυχαν τον σκοπό τους έστω και μόνο τον βραχυπρόθεσμο. Ειδικά ο Ιμπραήμ Γκιοκτσέκ που λίγο πριν ξεψυχήσει το κατεστραμμένο κορμί του από τις 323 μέρες χωρίς τροφή έμαθε ότι επετράπη στο Grup Yorum να ξαναπαίξει μουσική. Έφυγε σαν μάρτυρας και νικητής ταυτόχρονα. Ένα σπάνιο παράδειγμα, ενδεικτικό του μεγαλείου του δικού του και του σκοπού του.
Και αν υπάρχει έστω και λίγη δικαιοσύνη στο γαμημένο αυτό σύμπαν, αυτός, η Χελίν Μπολέκ και ο Μουσταφά Κοτσάκ θα μπορούν, κάπως και κάπου, να παίζουν περήφανα τη μουσική τους. Το κέρδισαν.
Πηγή εικόνας: img.artigercek.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου