Η πηγή του ρατσισμού

Πάντα αναρωτιόμουν, τι κάνει ένα άτομο να σκέφτεται και να συμπεριφέρεται ρατσιστικά. Τι τον κάνει, δηλαδή, να πιστεύει σε ανώτερους και κατώτερους λαούς. Πως του έρχεται στο μυαλό ότι υπάρχουν άνθρωποι που μόνο λόγω των γενετικών χαρακτηριστικών τους, είναι καλής ή κακής ποιότητας. Πως γίνεται ο διαχωρισμός αυτός στο μυαλό του και πως τελικά επιτρέπει αυτός να εκφραστεί. Ποια είναι η πηγή αυτής της τουλάχιστον επικίνδυνης συμπεριφοράς. Και τελικά ποια είναι τα χαρακτηριστικά που έχει ένας άνθρωπος που τον αναλογίζεται ως κατώτερο και ποια, ως ανώτερο του, αν υπάρχει αυτός.

Σίγουρα μία πιθανή απάντηση είναι, να έχει να κάνει με τα βιώματα και τις πληροφορίες που λαμβάνει το άτομο αυτό κατά τη διάρκεια της ζωής του και δεν έχει φροντίσει για τη στοιχειώδη καλλιέργεια που χρειάζεται για να μην τις ερμηνεύσει λανθασμένα. Αλλά αυτό είναι η ενδογενής αιτία για μία ρατσιστική συμπεριφορά ή ακόμα και προσωπικότητα. Ποια είναι όμως η εξωγενής; Ποιο είναι το βασικότερο κοινό στοιχείο των ανθρώπων που ένας ρατσιστής λογίζεται ως κατώτερους.

Πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό, είναι η ίδια η φυλή. Ένας ρατσιστής πιστεύει για παράδειγμα, ότι οι άνθρωποι με καταγωγή από την Αφρική, είναι χαμηλής νοημοσύνης. Παρ’ όλα αυτά όταν ένας από αυτούς έρθει στην ομάδα του και σκοράρει πολλά γκολ ή καλάθια, τότε το πιθανότερο είναι ότι θα αγνοήσει τις ρατσιστικές ιδέες του και θα πανηγυρίσει. Αν ένας από αυτούς τον επισκευθεί στο μαγαζί του, μέχρι και αυτόγραφο και φωτογραφία θα του ζητήσει. Εκείνη την ώρα θα ξεχάσει όλες τις θεωρίες για αγρίους που έχει. Έπειτα θα επιστρέψει στη γνώριμη για αυτόν μισανθρωπία.

Επόμενη περίπτωση είναι το θρήσκευμα. Ένας φανατικός χριστιανός, για παράδειγμα, θα νιώθει αποστροφή απέναντι σε έναν μουσουλμάνο ή έναν εβραίο, διότι πιστεύει ότι αυτόματα απειλείται από την ίδια τους την κοσμοθεωρία. Και προκειμένου να μην απειλείται αποφασίζει με την εκφραζόμενη συμπεριφορά του να απειλήσει ο ίδιος.

Βέβαια όταν ο Εβραίος θα είναι τραπεζίτης, μπορεί να κοιτάξει να πάρει δάνειο από αυτόν. Μεγαλύτερο παράδειγμα, ο ίδιος ο Χίτλερ ο οποίος χρηματοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό, από την Αμερικάνικη Ομοσπονδιακή Τράπεζα η οποία διευθυνόταν από τον εβραϊκής καταγωγής, Ροκφέλερ. Και αν ο μουσουλμάνος, είναι κανένας σείχης που έχει πετρελαιοπηγές, που θα θελήσει να χτίσει ξενοδοχειακή μονάδα στην περιοχή που διαμένει, εννοείται ότι θα τον καλωσορίσει.

Και αυτές οι δύο παράγραφοι είναι αρκετές για να αποδειχθεί ποιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό των αποδεκτών μίας ρατσιστικής συμπεριφοράς. Είναι η οικονομική τους αδυναμία. Ή η αδυναμία τους, σκέτο. Ζώντας σε μία παγκόσμια κοινωνία, όπου το χρήμα είναι το μέσο για την οποιαδήποτε δύναμη, άρα και εξουσία, κανεί το φυσιολογικό το γεγονός του ότι αποτελεί το βασικό κριτήριο για το τι συμπεριφορές θα δεχθεί ένας άνθρωπος. Αυτό ο ρατσιστής το ξέρει, ακόμα και αν δεν το έχει συνειδητοποιήσει.

Θα νιώσει ανώτερος απέναντι σε έναν Πακιστανό, διότι οι άνθρωποι αυτοί προέρχονται από μία χώρα φτωχή. Η θρησκεία και η φυλή τους αποτελούν απλά τη βιτρίνα της σκέψης του και την αφορμή για το κόμπλεξ ανωτερότητας που τον διακατέχει. Και έχει τον φόβο ότι όταν ένας φτωχός πλησιάζει κάποιον πλουσιότερο τότε υπάρχει περίπτωση η απόσταση μεταξύ τους να μικρύνει. Για αυτό θέλει να τον διώξει μακρυά.

Αντίστοιχα μπορεί να αντιπαθεί έναν Γερμανό, αλλά αυτό συμβαίνει για τους ακριβώς αντίθετους λόγους. Διότι ο συγκεκριμένος λαός, έχει τη φήμη του οικονομικά ισχυρού, ο ρατσιστής αυτή τη φορά θα νιώσει κόμπλεξ κατωτερότητας. Η συμπεριφορά επίσης θα είναι τελείως αντίστροφη, ακόμα και αν τα συναισθήματα του απέναντι τους παραμένουν αρνητικά. Διότι όπως φοβάται ότι όταν τον πλησιάσει ο φτωχός, μπορεί να χάσει κάτι από την οικονομική του δύναμη, έτσι ευελπιστεί ότι όταν πλησιάσει αυτός στο φτωχό, θα μπορέσει να αρπάξει κάτι από αυτόν.

Είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, ότι η πηγή κάθε ρατσισμού είναι η οικονομική και όχι μόνο, δύναμη που τυγχάνει να έχει ως φήμη, η χώρα καταγωγής του υποψήφιου δέκτη αυτού του ρατσισμού η ακόμα και η φήμη του προσώπου του ίδιου. Κάτι απόλυτα κατανοητό από τη στιγμή που ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι ανισότητες είναι ο κανόνας. Και αν θέλουμε κάποια στιγμή, οι ρατσιστικές συμπεριφορές να ελαχιστοποιηθούν ή και ακόμα να εκλείψουν, τότε η εξάλειψη ή έστω η ελαχιστοποίηση, αυτών των ανισοτήτων πρέπει να είναι ο στόχος μας.