Τρίτη 18 Ιουνίου 2019

Η κατάρα των γενικεύσεων



Έτσι όπως έχει σχηματιστεί η ανθρωπότητα σήμερα, μπορούμε να πούμε ότι και τα 7-7,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι που την αποτελούν, μοιράζονται μαζί με κάποιους άλλους διάφορες ιδιότητες. Κάθε άνθρωπος καθορίζεται από το φύλο του, την πολιτισμική του ταυτότητα, τα ενδιαφέροντα του, τις πολιτικές του πεποιθήσεις, την ή τις καταγωγές του, την κοινωνική του τάξη, το θρήσκευμα του και πολλά άλλα που πραγματικά αν κάποιος θελήσει να τα καταγράψει θα χρειαστεί πάρα πολλές σελίδες.

Κάπως έτσι και εγώ, έχω κάποιες κοινές ιδιότητες με πολλούς άλλους ανθρώπους. Χωρίς προσωπικά να έχω νιώσει ιδιαίτερα το συναίσθημα ότι ανήκω μαζί τους σε ένα ευρύτερο σύνολο. Απλά έχω κάτι κοινό, το οποίο μπορεί να είναι ευχάριστη αφορμή για γνωριμία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει αιτία για να κατασταθεί η γνωριμία επιτυχημένη. Καθώς το βασικότερο για να συμβεί αυτό, είναι κάτι βαθύτερο το οποίο δεν συγκαταλέγεται σε επιφανειακές ομοιότητες. Έχει να κάνει με τον άνθρωπο αυτό-καθεαυτό.

Κάποιες ιδιότητες μου που μου έρχονται πρώτες πρόχειρα στο μυαλό και χωρίς κάποια συγκεκριμένη ιεραρχία είναι οι εξής: άντρας, Θεσσαλονικιός, άθρησκος, αριστερός, ετεροφυλόφιλος, Έλληνας(ή Ρωμιός όπως προτιμάω), ΠΑΟΚτσής,
blogger, μηχανικός, εργάτης, μετανάστης και πολλά άλλα όπως όλοι μας.

Στις καθημερινές τριβές που υπάρχουν στο διαδίκτυο και στη ζωή γενικά, προφορικές και μη, έχω βρεθεί άπειρες φορές στη θέση να βομβαρδίζομαι με ενοχές για αυτά που είμαι, ή που επέλεξα να είμαι κατά τη διάρκεια του βίου μου. Έχω λοιπόν ακούσει ότι είμαι φαλλοκράτης επειδή είμαι άντρας, φασίστας Ρωσόδουλος επειδή είμαι Θεσσαλονικιός, βλάσφημος επειδή είμαι άθρησκος, άπλυτος επειδή είμαι αριστερός, ομοφοβικός επειδή είμαι ετεροφυλόφιλος, αναξιόπιστος επειδή είμαι Έλληνας, αμόρφωτος επειδή είμαι ΠΑΟΚτσής, φαφλατάς επειδή είμαι
blogger(αυτό παίζει να ισχύει), κυνικός επειδή είμαι μηχανικός, τεμπέλης επειδή είμαι εργάτης, προδότης επειδή είμαι μετανάστης και πολλά, πολλά άλλα.

Το κατά πόσο ισχύουν όλα τα παραπάνω, δεν είμαι εγώ σε θέση να εκφράσω, αλλά οι κοντινοί μου άνθρωποι καθώς και αυτοί που έχουν την αντοχή και την υπομονή να παρακολουθούν τις δημοσιεύσεις αυτής της σελίδας. Παρ’ όλα αυτά τα περισσότερα από όσα ακούω παραπάνω, με εκνευρίζουν καθώς θεωρώ ότι κρίνομαι όχι ατομικά αλλά ως μέρος ενός γενικότερου συνόλου, το οποίο για διάφορους λόγους μπορεί να δυσφημείται, είτε από άλλους είτε ακόμα και από συγκεκριμένα μέλη αυτού του συνόλου. Νιώθω δηλαδή ως θύμα μίας γενίκευσης, ότι δεν κρίνονται οι δικιές μου πράξεις και ο δικός μου λόγος, αλλά κρίνομαι απλά για να κριθώ.

Και είμαι σίγουρος, μια και δεν έχω την αποκλειστικότητα να έχω πολλές ιδιότητες ότι κάπως έτσι έχει νιώσει η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων πάνω στη Γη. Και ενώ έχουμε νιώσει όλοι έτσι, όλοι συνεχίζουμε να χρησιμοποιούμε τις γενικεύσεις στην καθημερινότητα μας. Ουσιαστικά παθαίνουμε αλλά δεν μαθαίνουμε. Και απλά ανατροφοδούμε καυγάδες, πάθη και μίση πολλές φορές. Ένας αέναος κύκλος με το περιεχόμενο του σπαρμένο από άδικα θύματα με ή και χωρίς εισαγωγικά.

Και οι μόνοι χαμένοι είμαστε εμείς οι ίδιοι. Διότι χαρακτηρίζοντας με ένα συγκεκριμένο αρνητικό τόνο διάφορα ευρύτερα σύνολα καταλήγουμε να απομακρύνουμε, στην καλύτερη των περιπτώσεων, άτομα που τυχαίνει να περιέχονται σε αυτά τα σύνολα και δεν αποκλείεται η πιθανότητα αν τα γνωρίσουμε να μας μάθουν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα και να κάνουν τη ζωή μας ομορφότερη.

Βέβαια επειδή κάθε κανόνας έχει την εξαίρεση του, έτσι και εδώ η εξαίρεση είναι οι φασίστες  διότι πολύ απλά όλη η κοσμοθεωρία τους βασίζεται στις αρνητικές συμπεριφορές και πράξεις που αναλύονται παραπάνω. Ούτως ή άλλως η οποιαδήποτε γενίκευση δεν αποτελεί ένδειξη ευφυίας.

Λένε ότι οι γενικεύσεις είναι η αρχή του φασισμού. Δεν διαφωνώ. Προς Θεού δεν σημαίνει ότι όταν κάποιος πέφτει στην παγίδα του να εκφράσει μία γενίκευση, ότι είναι αυτόματα και φασίστας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η γενίκευση δεν αποτελεί φασίζουσα συμπεριφορά. Για αυτό πρέπει να το αποφεύγουμε όσο είναι δυνατόν. Διότι αλλιώς, θα δώσουμε αφορμή σε άλλους που τους αρέσει να χρησιμοποιούν τις γενικεύσεις, να μας αποκαλέσουν φασίστες. Θα γυρίσει μπούμερανγκ δηλαδή. Και σίγουρα, οι περισσότεροι από εμάς δεν αξίζουμε έναν τέτοιο χαρακτηρισμό.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου