Σαλβαντόρ Αλιέντε, σοσιαλιστής έως το τέλος

4 Σεπτεμβρίου 1973. Χιλή. Είναι η τρίτη επέτειος από την δημοκρατική εκλογή του Σοσιαλιστή Προέδρου της χώρας, Σαλβαδόρ Αλιέντε. Σε αυτά τα τρία χρόνια, η Χιλή έζησε μία πραγματική κοσμογονία.

Κρατικοποιημένες μεγάλες εκτάσεις γης που πριν κατέχονταν από μεγαλογαιοκτήμονες, σύγχρονους φεουδάρχες. Κρατικοποίηση των τραπεζών και του ορυκτού πλούτου της χώρας, μεταξύ των οποίων και των ορυχείων χαλκού που εκμεταλλευόντουσαν οι ΗΠΑ. Αναβάθμιση των συμφερόντων των εργατών, αναδιανομή των αγροτικών εκτάσεων έτσι ώστε να μην υπάρχουν άκληροι αγρότες. Παροχή δωρεάν γάλατος στα παιδιά. Αναγνώριση των δικαιωμάτων των ιθαγενών κατοίκων της Χιλής. Μειώθηκαν κατά πολύ τα ποσοστά ανεργίας, αναλφαβητισμού και παιδικής θνησιμότητας. Η διακυβέρνηση του ήταν ο ορισμός του ειρηνικού εκσοσιαλισμού μίας κοινωνίας.

Προφανώς όλα τα παραπάνω δεν μπορούσαν να τα ανεχθούν οι ΗΠΑ. Η CIA, όπως αποδεικνύεται από άπειρα έγγραφα που κυκλοφόρησαν δημόσια αργότερα, προσπαθεί απεγνωσμένα να τον ανατρέψει πρώτα, είτε δωροδοκόντας είτε χρηματοδοτώντας απεργίες εναντίον του, αλλά τα ποσοστά δημοφιλίας του συνεχώς αυξάνονται. Ο Χένρι Κίσινγκερ έχει αναλάβει προσωπικά να ανατρέψει τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της Χιλής.

Και αφού είδαν ότι δεν μπορούν  να τα καταφέρουν έμμεσα, αποφάσισαν να το προσπαθήσουν άμεσα όπως θα έκανε κάθε νταβατζής που σέβεται τον εαυτό του όταν θα έβλεπε μία γυναίκα που θεωρεί ο ίδιος κτήμα του, να τραβάει τον δικό της δρόμο. Αρχικά με την εκλογή του Αλιέντε προσπάθησαν να δωροδοκήσουν τον αρχιστράτηγο Ρενέ Σνάιντερ, ο οποίος όμως αρνήθηκε δηλώνοντας πιστός στο σύνταγμα της χώρας του και τον στρατιωτικό του όρκο. Λίγες μέρες μετά απήχθη και δολοφονήθηκε από ομάδα ακροδεξιών Χιλιανών.

Μία δεύτερη προσπάθεια για πραξικόπημα  εναντίον του έγινε τον Ιούνιο του 1973. Απέτυχε μία και οι πιστές στον Αλιέντε στρατιωτικές δυνάμεις, υπό τον στρατηγό Πρατς κατάφεραν να εξουδετερώσουν τους πραξικοπηματίες.

Μετά την καταστολή αυτή ο στρατηγός Πρατς, βλέποντας ότι χάνεται ο έλεγχος και η πειθαρχία στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας, πρότεινε στον ίδιο τον Αλιέντε να δώσει τα όπλα στον λαό που τον στήριζε. Ο Αλιέντε αρνήθηκε απαντώντας "Όχι. Αυτή η επανάσταση θα γίνει χωρίς σταγόνα αίμα. Βασίζεται σε ειρηνικές αξίες και όχι στην βία". Μάλιστα αντικαθιστά τον Πρατς και βάζει στη θέση του τον Αουγκούστο Πινοσέτ.

Έτσι μία μέρα σαν σήμερα, 11 Σεπτεμβρίου του 1973, ο στρατός της Χιλής πραγματοποιεί ακόμα ένα πραξικόπημα, οργανωμένο και αυτό από τις ΗΠΑ και βομβαρδίζει την πρωτεύουσα, Σαντιάγο και το προεδρικό μέγαρο από ξηρά και θάλασσα. Ο Αλιέντε βγάζει ένα τελευταίο λόγο μέσα από την τελευταία ραδιοφωνική συχνότητα(Radio Magallanes) που είχε απομείνει μια και οι πραξικοπηματίες είχαν ισοπεδώσει ήδη τα άλλα ραδιομέγαρα. Κλείνει τον λόγο του με τις εξής φράσεις:

«Να πηγαίνετε προς τα εμπρός γνωρίζοντας ότι, αργά ή γρήγορα, οι μεγάλες λεωφόροι θα ανοίξουν και πάλι και οι ελεύθεροι άνθρωποι θα περπατούν μέσα από αυτές για να χτίσουν μια καλύτερη κοινωνία.

Ζήτω η Χιλή! Ζήτω ο Λαός! Ζήτω οι εργαζόμενοι!

Αυτά είναι τα τελευταία λόγια μου, και είμαι βέβαιος ότι η θυσία μου δεν θα είναι μάταια, είμαι βέβαιος ότι, τουλάχιστον, θα είναι ένα μάθημα ηθικής που θα τιμωρήσει το κακούργημα, τη δειλία και την προδοσία.»

Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε βρίσκεται νεκρός. Άλλοι λένε ότι αυτοκτόνησε προτού πέσει στα χέρια των εχθρών του, άλλοι ότι δολοφονήθηκε από αυτούς κρατώντας το περίστροφο του στο χέρι. Λίγη σημασία έχει.

Σημασία έχει ότι ο Σαλβαδόρ Αλιέντε υπήρξε μέχρι και την τελευταία του στιγμή, στον απόλυτο βαθμό Σοσιαλιστής. Και Σοσιαλιστής σημαίνει πάνω από όλα Ανθρωπιστής, όπως μας δίδαξε με τα συγγράματα του και ο Ζαν Πωλ Σαρτρ. Και το πλήρωσε με τη ζωή του. Σε αντίθεση με άλλους Σοσιαλιστές ηγέτες οι οποίοι κάναν από μικρές(όπως ο Τσάβες) έως μεγάλες(όπως ο Στάλιν) υποχωρήσεις στην ιδεολογία τους προκειμένου να προστατεύσουν τις κυβερνήσεις και τον εαυτό τους. Και οι οποίοι κατάφεραν να επιβιώσουν.

Τα παραπάνω, είναι καλό να τα αναλογίζονται όσοι βάλλουν κατά του Σοσιαλισμού και των διαφόρων ηγετών του και όταν κατηγορούν πολλούς από αυτούς για δικτατορία και έλλειψη ελευθεριών, όχι άδικα πολλές φορές.  Διότι όταν κάποιος παραμένει ως το τέλος ανθρωπιστής, όπως ο Αλιέντε, τότε θα υπάρχει ένας Πινοσέτ που θα τον ανατρέψει. Και έπειτα θα εφαρμόσει μία στυγνή δικτατορία που θα δολοφονήσει τουλάχιστον 40.000 άτομα. Και ένα άγριο οικονομικό πρόγραμμα που θα οδηγήσει τους Χιλιανούς σε ακραία φτωχοποίηση τα επόμενα χρόνια. Και όμως θα αναγνωρίζεται ως επίσημος ηγέτης ενός κράτους από τη Μαργκαρετ Θάτσερ(η οποία είχε και επίσημες συναντήσεις μαζί του) και άλλους δυτικούς πολιτικούς ηγέτες και ως παράδειγμα οικονομικής διαχείρισης από οικονομολόγους όπως ο Μίλτον Φρίντμαν. Ναι τους ίδιους που λατρεύουν αυτοί που κατηγορούν τους Σοσιαλιστές ηγέτες για δικτάτορες και κόπτονται για τη δημοκρατία. Σύμπτωση να φανταστώ.

Φαίνεται άδικο, να πρέπει ένας Σοσιαλιστής ηγέτης να έχει να διαλέξει είτε να κάνει εκπτώσεις στις ιδέες του είτε να μην βρει φυσικό θάνατο. Στην πραγματικότητα όμως είναι απόλυτα δίκαιο. Διότι ένα τέτοιο διακύβευμα αρμόζει μόνο σε πραγματικά μεγάλες προσωπικότητες και μόνο τέτοιες μπορούν να ηγηθούν της προσπάθειας των ανθρώπων για μία δικαιότερη κοινωνία. Και μία τέτοια προσωπικότητα ήταν ο Σαλβαδόρ Αλιέντε.