Πρόσφατα, κατά τη
διάρκεια χαβαλέ στο Ίντερνετ, έμαθα έναν καινούριο όρο. «Διαπροσωπική
απομόνωση». Αρκετά βαρύγδουπη φράση, ώστε να με κάνει να ψάξω λίγο παραπάνω
σχετικά με το περί τίνος πρόκειται. Ήθελα να δω αν είναι ακόμα ένας, από τους
αναρίθμητους, ψυχο-κάτι όρους που έχουν κατακλύσει το λεξιλόγιο μας για να περιγράψει
κάποια δυσλειτουργία ενός ανθρώπου με το περιβάλλον του. Και κυρίως να
κατανοήσω την αντιφατική σύνθεση αυτής της φράσης. Πως γίνεται μία απομόνωση να
είναι και διαπροσωπική;
Διαβάζω, λοιπόν, ότι σύμφωνα με τον Ίρβιν Γιάλομ, η διαπροσωπική απομόνωση είναι όταν υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ του «Εαυτού» και των άλλων ανθρώπων, λόγω έλλειψης κοινωνικών δεξιοτήτων και ψυχοπαθολογίας στο θέμα της οικειότητας. Εμένα αυτή η περιγραφή μου θύμισε, στην απλοϊκή μορφή της, τη γνωστή φράση «surrounded by everyone, but still alone». Αλλά εντελώς ασυναίσθητα, άρχισαν να έρχονται στο μυαλό μου, παραδείγματα που μου φάνηκε ότι κολλάνε στην περιγραφή αυτή.
Το πρώτο παράδειγμα που μου έρχεται στο μυαλό, είναι ένας άνθρωπος να δέχεται, συνεχώς και από πολύ κόσμο, θετικές απόψεις σχετικά με το χαρακτήρα του και την προσωπικότητα του. Χαρακτηρισμοί, όπως πόσο δίκιο έχει σε αυτά που υποστηρίζει κατά καιρούς, όπως ότι είναι καλόψυχος, ξηγημένος, ειλικρινής. Να δέχεται επίσης, εξομολογήσεις περί των συναισθημάτων που έχουν οι άλλοι απέναντι του, όπως αγάπη, είτε φιλική είτε ερωτική, εκτίμηση, έγνοια και άλλα πολλά όμορφα. Και τελικά λίγο μετά, αν όχι δευτερόλεπτα αργότερα, να εισπράττει μία απόλυτη αδιαφορία, μία οριστική και απόλυτη απόσπαση της προσοχής τους σε άλλους πιο ενδιαφέροντες παρευρισκόμενους στον ίδιο χώρο. Όχι για λίγα λεπτά, μισή ή μία ώρα. Οριστικά.
Το δεύτερο παράδειγμα, εμφανίζεται σε πιο μακροπρόθεσμο πλαίσιο και έχει να κάνει με την περίπτωση άνθρωποι που έχουν ζήσει στιγμές και περιόδους με τον «ασθενή» να απομακρύνονται μυστηριωδώς, χωρίς κάποιο καυγά ή κάποια διαφωνία να έχει προηγηθεί. Και ενώ ζούμε στην εποχή της επικοινωνίας και αυτός κάνει προσπάθειες να μάθει τουλάχιστον τα νέα τους, τελικά είτε να αγνοείται παντελώς, είτε να λαμβάνει μία τελείως τυπική, ξεψυχισμένη απόκριση, που θα κάνει φανερή την έλλειψη διάθεσης για όποια περαιτέρω επικοινωνία.
Τρίτο παράδειγμα, είναι όταν αυτός ο άνθρωπος αποφασίζει τελικά να πάρει την πρωτοβουλία να εμβαθύνει ο ίδιος και να δώσει περισσότερη ποιότητα στην επικοινωνία του με τους άλλους και τελικά να εισπράττει μία αδιαφορία, σχετικά με τις ενδότερες σκέψεις του, ειδικότερα από τα άτομα που στόχευε. Ή αν τελικά επιτυγχάνει ένα αρχικόν ενδιαφέρον, λίγο μετά να γίνεται μάρτυρας των δύο προηγούμενων παραδειγμάτων, είτε βραχυπρόθεσμα, είτε μακροπρόθεσμα. Τότε είναι προφανές ότι θα νιώσει την διαπροσωπική μοναξιά μια και θα αντιληφθεί ότι είτε υποκρίνονται επιδέξια αρχικά ότι τον καταλαβαίνουν, για λόγους τυπικής ευγένιας, είτε ακόμα χειρότερα, όντως τον καταλαβαίνουν και αυτή είναι μία επαρκής αφορμή για να τον αποφύγουν ή να τον αποφεύγουν κατά συρροή.
Εννοείται ότι όταν συμβαίνουν όλα τα παραπάνω θα υπάρξουν και συνέπειες, πολλές φορές μη αναστρέψιμες. Όπως η περίπτωση κάποιος να δείξει άμεσα και με ειλικρίνεια, ενδιαφέρον για να επικοινωνήσει με αυτόν τον άνθρωπο και αυτός μη γνωρίζοντας πως να το διαχειριστεί, να βρεθεί απροετοίμαστος με αποτέλεσμα η συμπεριφορά του να είναι τόσο άγαρμπη και ατσούμπαλη που θα αποθαρρύνει τον επίδοξο ενδιαφερόμενο για αυτόν. Και η συνειδητοποίηση αυτού, θα φορτώσει περαιτέρω ενοχές στον ίδιο, με αποτέλεσμα οι κοινωνικές του ικανότητες, η ίδια του η αυτοπεποίθηση, να δεχτεί ένα ισχυρότατο πλήγμα.
Όλα τα παραπάνω αν δεν εκλείψουν, ή τουλάχιστον δεν βελτιωθούν, θα κάνουν ακόμα και τη στοιχειώδη κοινωνικοποίηση να αποτελεί μία επώδυνη εμπειρία για τον «ασθενή», καθώς θα του υπενθυμίζει συνεχώς τι δεν δικαιούται να βιώσει. Φυσικά σε όλα τα παραπάνω σίγουρα έχει κάποια έως πλειοψηφική ευθύνη και ο ίδιος. Και λογικά θα το γνωρίζει, καθώς δεν υπάρχει πιο κουραστική ανωριμότητα από το να κατηγορεί πάντα, όλους και για όλα.
Αλλά είναι αυτή η δικιά μου στοιχειώδης κοινωνικοποίηση, που μου έχει δώσει την εντύπωση ότι υπάρχουν πολλοί «ασθενείς» έξω. Ότι είναι μία «ασθένεια» πολύ πιο διαδεδομένη από ότι φανταζόμαστε.
Διαβάζω, λοιπόν, ότι σύμφωνα με τον Ίρβιν Γιάλομ, η διαπροσωπική απομόνωση είναι όταν υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ του «Εαυτού» και των άλλων ανθρώπων, λόγω έλλειψης κοινωνικών δεξιοτήτων και ψυχοπαθολογίας στο θέμα της οικειότητας. Εμένα αυτή η περιγραφή μου θύμισε, στην απλοϊκή μορφή της, τη γνωστή φράση «surrounded by everyone, but still alone». Αλλά εντελώς ασυναίσθητα, άρχισαν να έρχονται στο μυαλό μου, παραδείγματα που μου φάνηκε ότι κολλάνε στην περιγραφή αυτή.
Το πρώτο παράδειγμα που μου έρχεται στο μυαλό, είναι ένας άνθρωπος να δέχεται, συνεχώς και από πολύ κόσμο, θετικές απόψεις σχετικά με το χαρακτήρα του και την προσωπικότητα του. Χαρακτηρισμοί, όπως πόσο δίκιο έχει σε αυτά που υποστηρίζει κατά καιρούς, όπως ότι είναι καλόψυχος, ξηγημένος, ειλικρινής. Να δέχεται επίσης, εξομολογήσεις περί των συναισθημάτων που έχουν οι άλλοι απέναντι του, όπως αγάπη, είτε φιλική είτε ερωτική, εκτίμηση, έγνοια και άλλα πολλά όμορφα. Και τελικά λίγο μετά, αν όχι δευτερόλεπτα αργότερα, να εισπράττει μία απόλυτη αδιαφορία, μία οριστική και απόλυτη απόσπαση της προσοχής τους σε άλλους πιο ενδιαφέροντες παρευρισκόμενους στον ίδιο χώρο. Όχι για λίγα λεπτά, μισή ή μία ώρα. Οριστικά.
Το δεύτερο παράδειγμα, εμφανίζεται σε πιο μακροπρόθεσμο πλαίσιο και έχει να κάνει με την περίπτωση άνθρωποι που έχουν ζήσει στιγμές και περιόδους με τον «ασθενή» να απομακρύνονται μυστηριωδώς, χωρίς κάποιο καυγά ή κάποια διαφωνία να έχει προηγηθεί. Και ενώ ζούμε στην εποχή της επικοινωνίας και αυτός κάνει προσπάθειες να μάθει τουλάχιστον τα νέα τους, τελικά είτε να αγνοείται παντελώς, είτε να λαμβάνει μία τελείως τυπική, ξεψυχισμένη απόκριση, που θα κάνει φανερή την έλλειψη διάθεσης για όποια περαιτέρω επικοινωνία.
Τρίτο παράδειγμα, είναι όταν αυτός ο άνθρωπος αποφασίζει τελικά να πάρει την πρωτοβουλία να εμβαθύνει ο ίδιος και να δώσει περισσότερη ποιότητα στην επικοινωνία του με τους άλλους και τελικά να εισπράττει μία αδιαφορία, σχετικά με τις ενδότερες σκέψεις του, ειδικότερα από τα άτομα που στόχευε. Ή αν τελικά επιτυγχάνει ένα αρχικόν ενδιαφέρον, λίγο μετά να γίνεται μάρτυρας των δύο προηγούμενων παραδειγμάτων, είτε βραχυπρόθεσμα, είτε μακροπρόθεσμα. Τότε είναι προφανές ότι θα νιώσει την διαπροσωπική μοναξιά μια και θα αντιληφθεί ότι είτε υποκρίνονται επιδέξια αρχικά ότι τον καταλαβαίνουν, για λόγους τυπικής ευγένιας, είτε ακόμα χειρότερα, όντως τον καταλαβαίνουν και αυτή είναι μία επαρκής αφορμή για να τον αποφύγουν ή να τον αποφεύγουν κατά συρροή.
Εννοείται ότι όταν συμβαίνουν όλα τα παραπάνω θα υπάρξουν και συνέπειες, πολλές φορές μη αναστρέψιμες. Όπως η περίπτωση κάποιος να δείξει άμεσα και με ειλικρίνεια, ενδιαφέρον για να επικοινωνήσει με αυτόν τον άνθρωπο και αυτός μη γνωρίζοντας πως να το διαχειριστεί, να βρεθεί απροετοίμαστος με αποτέλεσμα η συμπεριφορά του να είναι τόσο άγαρμπη και ατσούμπαλη που θα αποθαρρύνει τον επίδοξο ενδιαφερόμενο για αυτόν. Και η συνειδητοποίηση αυτού, θα φορτώσει περαιτέρω ενοχές στον ίδιο, με αποτέλεσμα οι κοινωνικές του ικανότητες, η ίδια του η αυτοπεποίθηση, να δεχτεί ένα ισχυρότατο πλήγμα.
Όλα τα παραπάνω αν δεν εκλείψουν, ή τουλάχιστον δεν βελτιωθούν, θα κάνουν ακόμα και τη στοιχειώδη κοινωνικοποίηση να αποτελεί μία επώδυνη εμπειρία για τον «ασθενή», καθώς θα του υπενθυμίζει συνεχώς τι δεν δικαιούται να βιώσει. Φυσικά σε όλα τα παραπάνω σίγουρα έχει κάποια έως πλειοψηφική ευθύνη και ο ίδιος. Και λογικά θα το γνωρίζει, καθώς δεν υπάρχει πιο κουραστική ανωριμότητα από το να κατηγορεί πάντα, όλους και για όλα.
Αλλά είναι αυτή η δικιά μου στοιχειώδης κοινωνικοποίηση, που μου έχει δώσει την εντύπωση ότι υπάρχουν πολλοί «ασθενείς» έξω. Ότι είναι μία «ασθένεια» πολύ πιο διαδεδομένη από ότι φανταζόμαστε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου