Η αρετή της αδιαφορίας

Όσο ένας άνθρωπος μεγαλώνει, αναπτύσσει σιγά-σιγά διάφορες αρετές. Και ελαττώματα εννοείται. Οι αρετές αυτές άλλοτε αναπτύσσονται συνειδητά και άλλοτε υποσυνείδητα. Η πρώτη περίπτωση απαιτεί κάποια προσπάθεια, ενώ η δεύτερη αναπτύσσεται ανάλογα με τα βιώματα και χωρίς ο εκάστοτε άνθρωπος να το παίρνει χαμπάρι. Συνήθως μάλιστα αδιαφορεί απόλυτα για όλες τις ενδείξεις της ανάπτυξης της.

Ωστόσο μία από τις μεγαλύτερες αρετές, όταν χρησιμοποιείται σε σωστή δοσολογία και σε κατάλληλες στιγμές, είναι αυτή της αδιαφορίας. Όπως φαντάζεται, εύκολα κανείς, η αρετή της αδιαφορίας αναπτύσσεται υποσυνείδητα μια και σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, προϋποθέτει να αδιαφορούμε για την εμφάνιση και την ανάπτυξη της. Το ένστικτο της επιβίωσης, κάνει τον άνθρωπο να μην εξοργίζεται τόσο, να μην χαλάει τη διάθεση του για πολύ ώρα, όταν ακούει για πολέμους, βιασμούς και παιδεραστίες κ.τ.λ. Αλλιώς σύντομα θα τρελαινόταν. Ας το παραδεχτούμε.

Και εδώ έρχεται το μεγάλο ζήτημα. Αν δεν έχει αναπτύξει, ένας άνθρωπος, σε ικανοποιητικό βαθμό την αρετή της αδιαφορίας, τότε πως μπορεί να τη βελτιώσει και να του χρησιμεύσει στη ζωή του. Δηλαδή, μπορεί να συμβεί ένας άνθρωπος να προσπαθήσει συνειδητά να είναι πιο αδιάφορος, σε στιγμές που τα εσώψυχα του τον κάνουν να θέλει να αντιδράσει; Πως μπορεί να κατευθύνει τα ίδια του τα συναισθήματα έστω και ασυναίσθητα;

Διότι, όσο και αν ακούγεται παράδοξο, υπάρχουν στιγμές που η αδιαφορία είναι σωτήρια στην καθημερινότητα μας. Ποιες στιγμές είναι αυτές; Όταν στην πραγματικότητα δεν υπάρχει άλλη επιλογή για να διατηρήσουμε σε ένα στοιχειώδες επίπεδο, την ψυχική μας υγεία. Σε στιγμές που το περιβάλλον μας για διάφορους λόγους, κυρίως σχετικούς με την πολιτική ορθότητα, δεν μας επιτρέπει να αντιδράσουμε όπως μας καταβαίνει στο κεφάλι εκείνη την ώρα.

Διότι αν το κάνουμε, τότε πολλές άσχημες συνέπειες μπορεί να υπάρξουν. Να χαλάσουν φιλίες, να σταματήσουν καριέρες, να διαχωριστούν οικογένειες. Συνέπειες που πολλές φορές ένα άτομο θα προτιμούσε να τις αποφύγει, παρά να εκφραστεί ελεύθερα εκείνη τη στιγμή. Θα αναρωτηθεί κάποιος γιατί απλά δεν καταπίνει τα συναισθήματα του στις όποιες περιστάσεις τον οδηγούν σε μία αντίδραση η οποία δεν θα είναι ωφέλιμη για τις σχέσεις του και τις επιδιωξεις του. Διότι έτσι θα έχει θυσιάσει την ψυχική του υγεία και πιθανότατα αν το κάνει συχνά, θα χτίσει στο κορμί του φιλόξενες γωνίες για καρκινικά κύτταρα.

Είναι μάταιο να προσπαθήσει κάποιος να χτίσει άμυνες αδιαφορίας. Ο μοναδικός τρόπος για να συμβεί αυτό είναι, να πάθει για να μάθει. Μία ακραία αντίδραση που θα οδηγήσει σε μία δυσχερή κατάσταση, είναι αυτή που μπορεί να τον σοκάρει και το προαναφερόμενο ένστικτο της επιβίωσης να χτίσει νέες εφαρμογές για να προστατέψει τον κάτοχο του. Δυστυχώς δεν μπορώ να δω πως μπορεί να γίνει διαφορετικά, ένας άνθρωπος να μπορεί να διαχειρίζεται τον όποιο αυθορμητισμό του χωρίς να σακατεύει τη ψυχοσύνθεση του.

Φυσικά όπως σε όλα τα πράγματα στη ζωή έτσι και η αδιαφορία χρειάζεται ένα μέτρο και σωστές συγκυρίες για να εφαρμοστεί ωφέλιμα. Διότι αν δεν γίνει αυτό και ένας άνθρωπος χρησιμοποιήσει υπερβολικές δόσεις αδιαφορίας, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει μία μόνιμη κατάσταση. Και αυτό θα είναι καταστροφικό και σε ατομικό, αλλά και σε συλλογικό επίπεδο. Στο πρώτο διότι θα καταλήξει ένα θύμα χωρίς προοπτικές και στόχους το οποίο απλά θα περιφέρεται ανούσια στο περιβάλλον του και στο δεύτερο διότι δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο για μία κοινωνία από το να αποτελείται από άτομα αδιάφορα για τον ίδιο τους τον περίγυρο.

Αποδεικνύεται τελικά για ακόμα μία φορά ότι στη ζωή όλα χρειάζονται, αρκεί να υπάρχει σωστός συγχρονισμός στη χρήση τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της ωρίμανσης. Ποτέ δεν είναι αργά. Όπως πρέπει σε κάποιες περιπτώσεις να είμαστε σε εγρήγορση, να αντιδράμε και να διεκδικούμε έτσι υπάρχουν και οι στιγμές που δεν υπάρχει κάτι πιο σοφό, κάτι πιο ωφέλιμο από το να ουρλιάξουμε μέσα μας, χωρίς να το πολυσκεφτούμε, τη σωτήρια φράση:

«Στα αρχίδια μου»